Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Podejścieinstytucjonalnewanalizierynkupracy-tradycjaiwspółczesność
17
likwidacjętejnadwyżkidziękiwzrostowipodażypracy(Smith,1954,t.I,
s.85-87i101-104).A.Smithwierzył,że„niewidzialnarękarynku”działa
równieżnarynkupracy.
Należypodkreślićjegowielkiwkładwzrozumienieprocesówgospodar-
czych,zwłaszczapodstawowychkategoriirynku,zależnościmiędzynimioraz
działaniawolnychmechanizmówrynkowych.A.Smithniebyłjednakżeczy-
stymteoretykiem.Wswychpracachprzeplatałwątkiekonomicznezwątkami
historycznymiisocjologicznymi,zaśjegometodologięmożnascharaktery-
zowaćjakopołączeniededukcjizopisemhistorycznym(Landreth,Colander,
1998,s.111-113).Właśniewtychwątkachhistorycznychisocjologicznych
możnadopatrywaćsięzalążkówpodejściainstytucjonalnego.
Innyczołowyekonomistaklasyczny,DawidRicardo,choćpodtrzymał
szeregpoglądówA.Smitha,zwłaszczatwierdzenieoegoistycznej(izarazem
racjonalnej)naturzejednostekorazwiaręwdziałanie„niewidzialnejręki
rynku”
,tojednakzerwałzjegometodą,uwzględniającąkonteksthistoryczny
isocjologiczny.MetodaRicardaprzesiąkniętabyłarozumowaniemdedukcyj-
nymistosowaniemwysoceabstrakcyjnychmodeli(Landreth,Colander,1998,
s.163-165).Podejścietakiewystępujerównieżwjegoanalizachrynkupracy.
D.RicardopodtrzymałpodstawowetwierdzeniaA.Smithawkwestiidzia-
łaniarynkupracy.Podobniejakon,wyodrębniałpodażpracyipopytnapra-
cę,podkreślającichanalogicznejakuA.Smithadeterminanty.Zaakceptował
równieżjegopoglądoistnieniumechanizmudopasowującegopodażpracy
dopopytunapracęzapośrednictwemzmianpłac(Ricardo,1957,s.84-85
i145-147).Wpóźniejszymokresieswejtwórczościwysunąłjednakpogląd
owypieraniusiłyroboczejzprodukcjiwskutekstosowaniamaszyn(Ricardo,
1957,s.457),którystawiałpodznakiemzapytaniajegowcześniejszątezęoist-
nieniuharmoniinarynkupracy.Godnepodkreśleniajestto,żezarównowcze-
śniejsze,jakipóźniejszeanalizyrynkupracyprowadziłD.Ricardowsposób
bezkontekstowy,pozbawionyopisuhistorycznego,wykorzystującywszero-
kimzakresiededukcyjnemetodyrozumowania.Takametodologiabadawcza
odgrywaładominującąrolęwekonomiiklasycznej.
Podstawoweideeekonomiiklasycznejspotkałysięzkrytykązestronyeko-
nomistównależącychdoniemieckiejstarszejszkołyhistorycznej(m.in.Frie-
drichaLista,WilhelmaRoscheraiKarlaKniesa).Wkrytycetejzwróconouwa-
gęnakilkaargumentówrozwiniętychpóźniejwekonomiiinstytucjonalnej.
Przedmiotemszczególnejkrytykiuczynionocharakterystycznądlaekonomii
klasycznejabstrakcyjność,ahistorycznośćifetyszyzowaniesamoczynnych
mechanizmówrynkowych(Górski,1967,s.277).
Przedstawicielestarszejszkołyhistorycznejzwróciliuwagęnaograniczo-
nośćidei„człowiekaekonomicznego”
,zakładającejjednostkęwpełniracjo-
nalną,kierującąsięwyłączniebodźcamiimotywamikorzyścimaterialnych.
