Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
czytaniadefiniująinniautorzy–J.Tarkowska15iM.Cackowska16.Zapo-
znajmysięrównieżzdefinicjąJ.Zborowskiego,dlaktóregoprocesczyta-
niatotrzyzasadniczeelementy:wzrokowy,słuchowo-dźwiękowyorazzna-
czeniowy17.
Wśródnaukowcówbrakujejednolitegoispójnegostanowiska,jeżeli
chodzioposzczególneetapyskładającesięnaprocesczytania.Poglądyna
tentematmożnapodzielićnatrzygrupy.Pierwszaznichobejmujekoncep-
cjetraktująceczytaniejakoproces„odszczegółudoogółu”.Osobaczytają-
catekstanalizujebodźceoptycznepojedynczoiseryjnie.Napoczątkuroz-
poznajelitery,potemliterytełączywwyrazy,awdalszejkolejnościwyrazy
wzdania,ażdopełnegozrozumieniaczytanegotekstu.Wkoncepcjitejmamy
doczynieniazdwomamechanizmami.Pierwszypoleganatym,żeczytający
używaobrazugraficznegotekstujakokoduikonicznegootwierającegobez-
pośredniolubprzypomocypamięcikrótkotrwałejumysłowyleksykonzna-
czeńwmagazyniepamięcitrwałej.Koncepcjatazakładanatychmiastowe
przechodzenieinformacjiodokadoumysłu.Zatemosobaczytającapewne
zdaniewidzijejakoobrazek,pewnąformęgraficznązbudowanąztyluczę-
ści,ziluwyrazówzbudowanejestzdanie.Niewystępujetutajodniesienie
dobrzmieniowejbudowywyrazuczyfrazy.Strategiaowazostałanazwana
przezBaronaiStrawsona,„chińską”,odnoszącswąnazwędoobrazkowego
pismachińskiego.
Drugimechanizm,zktórymmamydoczynieniawkoncepcjiczytania
„odszczegółudoogółu”,poleganatransformacjiwzrokowospostrzega-
nychfragmentówtekstuna„zinterioryzowanyobrazwymowy”.Czytający,
dziękitemumechanizmowi,jestwstaniesobiewyobrazićtekstgraficzny
jakofoniczny,wyobrażasobiewymowę,brzmienieiznaczenia.Strategiata
zostałaokreślona,równieżprzezBaronaiStrawsona,jakokod„fenicki”18.
Przyjmujesięrównież,żeobamechanizmy,takróżnewswejstrukturze,
niewykluczająsięwzajemnie.
Drugągrupęstanowiąkoncepcje,któreujmujączytaniejakoproces,
wwynikuktóregoprzechodzisię„odogółudoszczegółu”.Wpraktycepo-
legatonatym,żeczytającystarasięokreślićznaczenietekstunapodstawie
kilkupierwszychbodźcówoptycznych.Oczekiwaniaskłaniajągodotego,
15I.Tarkowska,
Percepcyjneuwarunkowaniaosiągnięćwnauceczytaniauczniówklas
pierwszych
,„ŻycieSzkoły”1998,nr3.
16M.Cackowska,
Analizafunkcjonującychelementarzywświetleteoriinaukiczytania
,
„ŻycieSzkoły”1977,nr5.
17J.Zborowski,
Początkowanaukaczytania
,Warszawa1959,s.146.
18G.Krasowicz-Kupis,
Język,czytanie
...,
op.cit
.,s.23.
19
