Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
KONCEPCJE
środowiskamiejskiegoiodbieraniamuwitalnościizróżnicowania.
Krytykatadotyczyłatakżeobumieraniaulicicentrów,którestałysię
jedyniekorytarzamiprowadzącymiruchkołowy,azatraciłyaktywno-
ściiżyciespołeczne.Orędowniczkąponownegoożywieniamiastadzięki
przywróceniużyciajegoulicombyłaJ.Jacobs[1961].
Specyfikamiastpolskichwynikazichperyferyjnegopołożeniawobec
gospodarczegocentrumświataorazprocesówsocjalistycznejurbaniza-
cjiiuprzemysłowieniapodrugiejwojnieświatowej.WprzypadkuPolski
szczególnietendrugiprocesodegrałnajwiększąrolęwkształtowaniu
strukturyspołeczno-przestrzennejmiast[Węcławowicz1999:33–34].
Wokresiepostsocjalistycznymnastąpiłyprzemianywprzestrzenipol-
skichmiast,którezapodłożemiałyróżnorodneprocesyspołeczneigospo-
darcze,przedewszystkimurynkowieniegospodarki,zmianywstrukturze
własnościowejziemi,formowaniesięnowejstrukturyspołecznejipolitycz-
nejmiastaorazprzywróceniekontrolinadprzestrzeniąmiejskąwładzom
lokalnym.Zjawiskatewywołałyróżnorodneefektywprzestrzenimiast:
•wzrostzróżnicowańprzestrzenno-społecznych;
•przemianykrajobrazumiejskiegoiarchitektury;
•przemianywprzestrzenimiastasymbolikiwielumiejscinadanie
imnowychwartości;
•wzrostintensywnościużytkowaniaziemi;
•zmianyfunkcji,zwłaszczawcentralnychczęściachmiasta;
•zmianęzachowańprzestrzennychmieszkańcówmiast;
•pojawieniesięnowychirozszerzeniesięistniejącychobszarów
nędzyibogactwawmiastach[Węcławowicz1999:37].
Ostatniezwymienionychzjawiskwynikazfaktu,żewwarunkach
gospodarkirynkowejróżnefragmentymiastrozwijająsięnierównomier-
nie.Dlawyjaśnieniatakiegosposoburozwojumiastaopracowanoteorie
nierównomiernegorozwoju(unevendevelopment),którychzałożeniem
jestróżnetemporozwojuposzczególnychobszarówskładowychmiastach
orazzróżnicowaniamiędzymiastami,będąceefektemnierównomiernej
akumulacjikapitału–procesyrozwojuiupadkuposzczególnychmiejsc
wmieściesązależneoddysproporcjizarobkówludnościorazzróżnicowa-
nianakładówinwestycyjnych.Wefekciepogłębiająsięróżnicemiędzy
obszaramiowysokiejaktywnościoraztakimi,którymjejbrakuje–spo-
łeczeństwomiejskiepolaryzujesię,dzielącsięnagrupębiednąibogatą,
awprzestrzenimiejskiejobrazemtejsytuacjisąenklawydobrobytu
ibiedy.Powstajemiastodualne(dualcity),onarastającychnierówno-
ściachspołecznych[Szczepański,Kozielska2008:145].
PoczątekXXw.przyniósłzainteresowaniemiastemjakoprzed-
miotembadańnaukowychwzakresiesocjologiimiasta,którewówczas
32
