Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
jedyneźródła,dojakichodwołujemysięwtejksiążce.
Wpublikacjitegorodzaju,zewzględunaistniejącenadal
ogromneobszaryniepewnościisprzeczności,konieczne
byłosięganiedowszystkichdostępnychźródeł.
Najistotniejsząrzecząbyłozwłaszczaprzeciwstawienie,
ilekroćbyłotomożliwe,punktuwidzeniakataiofiaryoraz
obserwatorówpostronnych(misjonarzy,dyplomatów),
obecnych,szczególniewniektórychmiasteczkach
chińskich,wokresieod1937dokońca1941r.,kiedy
rozpoczęłysięprzypadkiichczęstegointernowania.Dla
niektórychwydarzeń,jakmasakrawNankiniewgrudniu
1937r.,odnajdziemy(patrzrozdz.5)rozkazywymarszu
isprawozdaniazdziałańoddziałówjapońskich,pamiętniki
japońskichżołnierzy,świadectwa(niektórezebrane
później)chińskichofiar,pamiętnikiiprywatną
korespondencjęmisjonarzyizachodnichbiznesmenów,
depeszedyplomatyczneiartykułykorespondentów
wojennych.Kiedywszystkieterelacjebrzmiąpodobnie
(tomniejwięcejprzypadekNankinu),mimo
żewykształcenieizainteresowaniaichautorówsąróżne,
stopieńpewnościwustaleniufaktówjestbardzowysoki.
Pozatymróżnice,którenadalsięutrzymują,zwłaszcza
wśródkomentarzynatematdanegowydarzenia,
pomagająwychwycić,cooznaczałyonedlakażdej
zestron,czasamitakżejewyjaśnić.Rzadkomasiędość
szczęścia.Wprzypadkuwiększościfaktówopieraliśmysię
zaledwienajednymźródlelubwkażdymrazie
naświadectwach,którewyszłyztejsamejstrony.Chodzi
przedewszystkimokwestięobozówinternowania,gdzie
japońscystrażnicydostosowalisiędouniwersalnego
prawa.Zprzyczynpowszechniezrozumiałychkacimówią
mało.Sprawozdaniazprocesusąwtymprzypadkuwielką
pomocą.Torturujący,strażnicyirozkazodawcy,zostali
skonfrontowanizofiarami,któreprzeżyły,przyczym
wszyscymielitakiesamoprawodowypowiedzi(zapadło
wielewyrokówuniewinniającychnaskutekbraku
dostatecznychdowodów,patrzrozdz.11).Skorozatem
ustalenieprawdywdrodzezaprzeczającychsobiedyskusji
nieprowadzidookreśleniaznaczącychróżnicprzy
