Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
Rozdziałpierwszy-wprowadzający…
Odpowiedzimogąbyćróżne,np.:Lampaistół;Lampawisinadstołem;Stół
[stoi]podlampą.Kilkaosóbwidzitosamo,jednakrelacjemiędzyobiektamisą
inaczejopisane!Ktoświdzidwaobiektybezzwracaniauwaginaichpołożenie
względemsiebie(stółilampalublampaistół),ktoinnynapierwszymplanie
dostrzegastół(podlampą)albolampę(nadstołem).
Jakieztegomożemywyciągnąćwnioski?Otóż:
1.Patrzymynarzeczywistość,ato,jakjąwidzimy,przekładasięnasposób
budowaniazdań;wybieramywyrazyiregułyichłączenia,abywyrazićto,co
postrzegamy.
2.Niezawszenaszewypowiedzisązgodnezrzeczywistością,gdyżpostrzegane
scenyfiltrujemyprzeznasząwiedzęoświecie,wspomnieniaczychęćprze-
konaniadonasrozmówcy.
3lWkonsekwencji,tensamfragmentrzeczywistości,októrymmówimy,może
miećzupełnieinnąjęzykowąformę;np.ktośmożepowiedzieć:Przedchwilą
ktośwszedłnaklatkęschodową,aktoinnypowie:5minuttemu,sąsiadka
zdrugiegopiętraweszłanaklatkęschodowąl
4lPodobniejestzużyciemczasówczytrybów.Ktośpowie:Wprzyszłymty-
godniupojadęnanartyalboMożeszmipomóc?,aktośinny:Wprzyszłym
tygodniujadęnanartyalboMógłbyśmipomóc?
Spróbujmyterazzrozumieć,dlaczegotakjest.
Kiedypatrzymynarzeczywistość,tworzymysobieobrazytego,cowidzimyl
Odwołujemysięprzytymdonaszejpamięci,dowspomnieńpodobnychzdarzeń
czyscenorazdonaszejwiedzyogólnejoświecie.Procestworzeniaobrazów,czyli
konstruowaniasceny,nazwijmyzabadaczamijęzykakonceptualizacją.Inaczej
mówiąc,człowiek,patrzącnajakiśfragmentrzeczywistości,tęrzeczywistość
konceptualizuje,toznaczyużywapojęć,którejużzna,itepojęciawjakiśsposób
organizujewzględemsiebielubjeopisuje.Itutajniezbędnyokazujesięjęzyk.
Naszawiedzaoświeciezapisanajestwpamięciwpostaciobrazów,zdań
iscenariuszy.Naprzykładkiedysłyszyszwyrazpies,wTwojejgłowiezostaje
przywołanyobrazpsa.Najczęściejbędzieonpodobnydoowczarkaniemieckiego,
bowłaśnieowczarekprezentujenajbardziejtypowepsiecechyiczęstopojawia
sięrównieżwfilmach(np.wserialuKomisarzRex).Alekiedysłyszyszwyraz
poniedziałek,wtedywTwojejgłowiepojawiasięzdanie:Pierwszydzieńtygodnial
Zkoleinawyrazzakupyodtwarzaszmentalniecośwrodzajufilmiku,zawierają-
cegotypowedlatejczynnościzachowania(wejściedosklepu,szukanieartykułu,
rozmowazesprzedawcą,przymierzalnia,kasaitp.)orazdialogi(–Dzieńdobry!
Czymogęjakośpomóc?–Dziękuję,narazieoglądam.–Oczywiście.Wrazie
czegojestemdoPanidyspozycjil)l
Języktozatemnietylkowypowiedzianewkonkretnejsytuacjizdania,ale
takżecałyzbiórmożliwościwyrażaniasiebieorazsądów,któresązmagazyno-
wanewpamięciiprzywoływanewodpowiedniejsytuacji.Wystarczy,żemyślisz.
Niemusiszwypowiadaćzdań,żebyużywaćjęzyka.
