Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
Rozdziałpierwszy-wprowadzający…
Janbiegacodziennie–BieganietocodziennaaktywnośćJana
albo
Pocztajestobokapteki–Aptekajestobokpoczty;
•profilowaniepoleganawyróżnianiuzbazypoznawczejpewnychstruktur
pojęciowych,któresąpodstawąwyboruodpowiednichformjęzyka;np.jeśli
okimśmówiszAleosioł!,tozbazypoznawczejosłaprofilujeszjedynietęcechę
charakteru,którąosłomprzypisano,czyliupór,nieprofilujesznp.wyglądu
(długieuszy).
Toniewszystko.Obrazowaniepolegatakżenanadaniusceniepewnego
charakteru.Scenamożebyć:
•statycznalubdynamiczna;możeszpowiedziećnp.PaniKowalskauczydzieci,
alemożeszteżpowiedziećPaniKowalskajestnauczycielem;alboJaneksięstale
kłóciwobecJanekjestkłótliwy;
•zdarzeniemlubprocesem;np.Janekwysłałmaile–Janekwysyłamaile[teraz];
•stanemlubprocesem;np.Janekjestdobryzfrancuskiego–Janekstajesięcoraz
lepszyzfrancuskiego;
•jednorazowalubpowtarzalna;np.Janeknapisałmaile–Janekpisujemaile;
•sekwencyjnalubcałościowa;np.Jeślibiegasz[sekwencja=zakażdymrazem,
kiedybiegasz]jesteśzdrowy–Bieganie[braksekwencji=rozumieniecałościo-
weczynności]jestdobredlazdrowial
Charakterscenyniekonieczniemusibyćzgodnyznasząwiedząoświecie,
czasaminawetwydajesięzaprzeczaćlogice.Naprzykładpolskiczasownikzostać
jestzdarzeniowy:ktośzostałwszkolepolekcjachityle.Aleprzecieżmożnago
użyćwformieniedokonanejzostawać:Trzyrazywtygodniuzostawałwszkolepo
lekcjach.Wjęzykufrancuskimsytuacjajestbardziejskomplikowana,ponieważ
francuskieczasownikiniezawierająwswojejformieinformacjiocharakterze
sytuacji–czasownikrestersłownikowoznaczy‘zostać’i‘zostawać’
.Charakter
sytuacjiwyrażanyjestprzezwybórodpowiedniegoczasu.Frankofonposkoń-
czonymposiłkumożepowiedziećC)étaitbon/Çaétaitbonalbo–choćrzadziej
–Çaaétébon,conajęzykpolskidasięprzetłumaczyćtylkowjedensposób,
tj.Tobyłodobrel
Iterazporanakolejnąważnąinformację,amianowicieżejęzykzakreśla
ramymożliwościużyciaswoichformireguł.Cotoznaczy?Aznaczyto,żena
przykładwjęzykufrancuskimmożnapowiedziećoczynności,którazachwilę
sięwydarzy,używającczasuprzeszłegoNoussommesarrivésdans5minutes,
tymczasemjęzykpolskinatakieużycieczasuprzeszłegoniepozwala!Niepo-
wiemyprzecieżpopolskuDojechaliśmyza5minut(możemyjednakpowiedzieć
Jesteśmynamiejscuza5minut,czylizużyciemczasuteraźniejszego).
Kiedywyobrażamysobiescenę(czylijąkonceptualizujemy),nadajemyobiek-
tompewnerole,cozasadniczowpływanabudowęzdania.Naprzykładwzdaniu
