Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
bamiwpłynąćnaodbiorcę(inaczejjestwwypadkukomunikowania
informacyjnego—kiedyprzedmiotemwymianyjestobiektywnainformacja,
acelem—ustalenieprawdy).
PiotrLewińskiwopracowaniuRetorykareklamywyróżniłczteryfazyod-
działywaniaperswazji:1)podjęcieuczestnictwawdyskursie(np.przeczyta-
niedanegotekstu,obejrzenieprogramutelewizyjnego);2)zrozumienie
przedmiotuperswazji(zrozumieniekomunikatuwysyłanegoprzeznadaw-
cę—imbardziejoryginalnyprzekaz,tymsilniejoddziałujenaodbiorcę);
3)poddaniesięperswazji(osłabienieoporu:a)podejścieracjonalne—
przezakceptacjęrozumowaniaipodanychdowodów,b)podejścieemocjo-
nalne—przezdziałanieinnychczynnikówodwołującychsiędoemocji)
29;
4)zinternalizowanienabytychprzekonań
30.
Zjawiskuperswazjinieodłącznietowarzyszyzjawiskomanipulacji.Zda-
niemBarbaryKudryiAndrzejaKudrymanipulacjatoperswazjazezłąinten-
cjąlubspecyficznątechnikąperswazji,ponieważmanipulacjiprzypisywana
jestocenanegatywnazewzględunaniejawnośćcelukomunikacyjnegooraz
instrumentalnetraktowanieodbiorcy31.Zdaniembadaczy,granicamiędzy
perswazjąamanipulacjąjestnieostra32.
Jakokolejnakwestiawyłaniasięukonstytuowaneiwszechobecnewdys-
kursieponowoczesnymzagadnieniegryjęzykowej(prowadzonejnaróż-
nychpłaszczyznachjęzykaiwróżnychkonfiguracjach:grazestetyką,gra
zkulturą,graztabu,graztradycją,grazwartościami;atakżegrazod-
biorcą,potencjalnymklientemczykonsumentem,grazjegoprzewidywany-
mireakcjami33).
bycieczyjejśakceptacjilubprzychylnościdlaproponowanychpoglądów,sposobuzachowa-
nia,decyzji.Perswazjaoddziałujenarozum,emocjeiwolęodbiorcy;K.Szymanek:
Sztukaargumentacji.Słownikterminologiczny.Warszawa2001,s.228.
29Podejścieracjonalnewperswazjitodrogacentralna,którawyzwalawiększątrwałość
przekonańprzyjętychwwynikuperswazji.Podejścieemocjonalnetodrogaperyferyczna—
interesujemysięwówczasczymś,cojestdlanasważnezróżnychwzględów:osobanadawcy,
atrakcyjniepodanytekst(humor,oryginalnesłownictwo).Odwoływaniesiędoemocjijest
zabiegiemskutecznym,ponieważemocjezmieniająpostrzeganie,ograniczają(przydużym
ichnatężeniu)krytycyzmalbozwiększająłatwośćzapamiętywaniasytuacji,wjakichsiępoja-
wiają(przymałymnatężeniu).Emocjepowodujątakżeefekthalo,czyliprzenoszeniekon-
kretnejreakcjiemocjonalnejwczasienasytuacjezniąniezwiązane.B.Kwarciak:Co
trzebawiedziećoreklamie.Kraków1999,s.97.
30P.Lewiński:Retorykareklamy.Wrocław1999,s.44—46.
31B.Kudra,A.Kudra:Międzymanipulacjąaperswazją(ofunkcjonowaniuantroponi-
mówwtekścieprasowym).W:Manipulacjawjęzyku.Red.P.Krzyżanowski,P.Nowak.
Lublin2004,s.91—99;przytaczamyza:J.Kowalewska-Dąbrowska:Rolaperswazyj-
nasłowotwórczychgierjęzykowychwtekstachpublicystycznych.W:Słowotwórstwoitekst...,s.80.
32J.Kowalewska-Dąbrowska:Rolaperswazyjnasłowotwórczychgier...,s.80.
33Skalaemocjipotencjalnychkonsumentówrozciągasięodoburzeniaifrustracji(na
biegunieemocjinegatywnych),dopozytywnychemocjiiuczuć(nabiegunieprzeciwnym).
19
