Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Oczydomu—czyliokna,umożliwiająceogląd,rejestracjęiwnikliwąob-
serwacjęświatairzeczywistości,oknonaświat—czylioczy(por.związek
wyrazowyoknonaświatoznaczeniu‘poglądyirefleksjenaróżnesprawy
filtrowaneprzezsystemakceptowanychwartościigłoszonychpoglądów’);
wtymsplocieskojarzeńmieszająsiępersonifikacjaireifikacja5.Domprzy-
pomina,zwłaszczawkonturowychrysunkachdziecięcych,ludzkątwarz.
Zbytuproszczonaasocjacja?Sprawdźmy:głównykwadratodwzorowujący
bryłębudynkunasuwaskojarzeniazowalemtwarzy,trójkątnydachto
zwieńczeniegłowy,czylifryzura,dwamniejszekwadratyokiensymetrycz-
nierozmieszczonewewnątrzdużegokwadratu,imitującegobryłędomu—
oczy,pomiędzynimiprostokątnedrzwi—nos.MetaforaoczyTwojegodomu6
zyskujekolejneukonkretnienie,gdyskojarzymyfirankizrzęsami,arolety
zpowiekami.
Domwrysunkachdziecięcych(por.Aneks,rysunkisiedmiolatka)ujaw-
nianiezmienniekilkaelementów7:konturimitującybryłę(najczęściej
kwadrat8);dach(koniecznieczerwony,anadachukomin,najczęściej
5Obawyrazy(zewzględunapodobieństwofonetyczne,anietylkometaforycznezesta-
wienie)sąsiadująnajednejstroniewpierwszymtomieSłownikafrazeologicznegojęzykapol-
skiegoS.Skorupki;SF.T.1,s.587.
6MetaforatawystąpiławreklamieokienmarkiHASAU.OczyTwojegodomu.Eysesofyour
house.Skojarzeniaokno—okoodnajdujemyrównieżwreklamieokienmarkiTHERMOPLAST.To
oknowpadawoko.Grasłówiznaczeńjestnadwyrazwymowna:1)wpaśćkomuśwoko
wznaczeniu‘spodobaćsię’;2)eliminacjajednegofonemu[n]powodujeoczywistązmianę
znaczeń:okno®oko.ArgumentpersonifikacyjnyodnajdujemyrównieżwzwrocieŚciany
mająoczy(OKFMIKOŁÓW).
7Wnikliwąanalizęm.in.rysunkówdomów(wtriadziedom—drzewo—osoba)zapropo-
nowaliG.D.OsteriP.GouldwksiążceRysunekwpsychoterapii.Tłum.A.iM.Kac-
major.Gdańsk2005.Wskaźnikdotyczącyokien,ichzdaniem,obejmujenastępujące
szczegóły:a)brakokien—wrogośćlubwycofanie,b)tylkonaparterze,napiętrzebrak—
rozziewmiędzyrzeczywistościąafantazją,c)zfirankami—rezerwa,kontrolowaniesiebie,d)
bezzasłon—zachowanieotwarte,bezpośrednie;G.D.Oster,P.Gould:Rysunekwpsy-
choterapii...,s.45.
8AlicjaBaluchwjednymztekstówpoświęconychinterpretacjiświatafikcjonalnego
wliteraturzeparalelnieposłużyłasię(wceluopisaniasposobówkomponowaniatekstówlite-
rackichadresowanychdoodbiorcydziecięcego)teoriąhistorycznegorozwojuformmalar-
skichW.Strzemińskiego.Zgodnieztąteoriąnajwcześniejszymtypemświadomości
wzrokowejjestwidzeniekonturowe.Natympoziomieczłowiekuświadamiasobie,żekażdy
przedmiotmagranicezewnętrzne.Tentypwidzeniaodnajdujemyzasadniczowpaleolicie.
Odniegotakżerozpoczynasięrysunekdziecka.Potemnastępujedrugiestadiumwidzenia
konturowego.Wnętrzeprzedmiotuzostajewypełnionerysunkiemlinearnym.Jesttojużry-
sunek,którycharakteryzujenietylkograniceprzedmiotu,leczjegocałość.Kolejnymnastęp-
stwemzmianytypuświadomościwzrokowejjestwidzeniesylwetowe,wktórymprzedmiot
zeszczególnąostrościązostajewyodrębnionyztła.Potemczłowiekzaczynawidziećwięcej,
niżdajesylweta.Nasylwecie,któraistniejenadal,nawarstwiasięrysunekkonturowy.Taka
formajestjużzalążkiemtrójwymiarowejświadomościwzrokowej.Iwzasadzie(mimoiż
wteoriiStrzemińskiegosąjeszczekolejnestadia—światłocieńiwidzenieruchome)tonawi-
28
