Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
1.RodzinyjęzykoweAfryki
kasiętakżeokreślenienjęzykimlaskowe”(zmlaskami),będąceodpowiednikiemangiel-
skiegoterminuclicklanguages,którezwracauwagęnacharakterystycznedźwięki
występującewtychjęzykach-mlaski.
1.2.CharakterystykarodzinjęzykowychAfryki
NiżejzamieszczonyjestprzeglądrodzinjęzykowychAfrykiinajważniejszychjedno-
stek(grup)wobrębietychrodzinzzaznaczeniemichnajbardziejcharakterystycznychcech
strukturalnych.KlasyfikacjęjęzykówAfrykizpodaniemnazwnajbardziejznanychrepre-
zentantówposzczególnychrodzin(grup)językowychprzedstawiaaneksnr3.
1.2.1.Rodzinaafroazjatycka
Rodzinajęzykówafroazjatyckich
8
zajmujerozległeobszaryAfrykiPółnocnej,wschod-
niegoroguAfrykiipołudniowo-zachodniejAzji.Terenywysuniętenajdalejnapołudnie
(poniżejrównika),znajdująsięwTanzanii.Językaminależącymidotejrodzinymówi
blisko200milionówludzi.
Powszechniewyróżniasię5grupjęzykówafroazjatyckich.Największąstanowiąję-
zykisemickie,odrębneodgałęzieniatworzątakżejęzykikuszyckie,berberskie,języksta-
roegipskiorazjęzykiczadyjskie.Kontrowersyjnejestwyodrębnieniezjęzykówkuszyckich
odrębnejgrupyjęzykówomockich.Wśródjęzykówafroazjatyckichnajwiększąliczbęmó-
wiącychmajęzykarabski.Doważniejszychjęzykówrodzinyafroazjatyckiejużywanych
współcześniewAfrycenależą:hausa,amharski,oromo,somalijski,tigrinya.Znacznalicz-
bajęzykówmaniewielkąliczbęużytkowników,zwłaszczawgrupieczadyjskiejikuszyc-
kiej.Wartodnotowaniajesttakżefakt,żewśródjęzykówafroazjatyckichkontynentuafry-
kańskiegosąjęzykiwymarłeztradycjąpiśmienniczą(językstaroegipskiorazgy’yz).
Językisemickie
ZajmującałąAfrykęPółnocną,natomiastwAfrycesubsaharyjskiejsąsłaboreprezen-
towane.Najbardziejznaneafrykańskiedialektyarabskiego
9
używanesąwMauretaniioraz
wCzadzieiSudanie.DialektmauretańskichArabów,hassaniyya,maok.1,5milionów
użytkowników(Platiel1998:52).Podwzględemstrukturalnymhassaniyyawykazujecechy
dialektumarokańskiego.PozaMauretaniątejodmianyarabskiegoużywająberberojęzycz-
niTuaregowiewSenegaluiMali.
OdmianyarabskiegowCzadzie(turku)iSudanie(juba[dżuba])sąwistocieskreoli-
zowanymipostaciamijegoformuproszczonych,używanymigłównieprzeznomadów.Są
onebliskiearabskiemumagrebińskiemu,aichzróżnicowanieodzwierciedlawpływjęzyków
afrykańskich(powodującym.in.zanikspółgłosekemfatycznych,zwiększenieliczbysamo-
głosek,innądystrybucjęfonemówdługichikrótkich).JęzykArabówShuwazpółnocno-
-wschodniejNigeriiuznawanyjestzanigeryjskiwariantarabskiego(NigerianArabic).
8
WedługkataloguEthnologue...(Gordon2005)rodzinaskładasięz375języków.
9
Współcześnieużywaneodmianyjęzykaarabskiegosąpowszechnienazywanedialektami,chociaż
zjęzykoznawczegopunktuwidzeniasątoraczejodrębnejęzyki.
