Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
19
kówpowodowanychprzezkrótkiesekwencjerytualne(za:Pawlik,2006).Rytu-
alnesymboleodnosząsiędopodstawowychwartościwyznawanychprzezgrupę
idziękitemurytuałysąemanacjąświatopoglądutejgrupy.„Strukturadramatycz-
na”rytuałujestwewnętrzniepowiązana–każdedziałanierytualnewchodzące
wskładrytuałujestpodporządkowanedziałaniom,któreponimzachodzą;struk-
turatajestteżdośćmocnoskostniała–wrytualezregułyniedopuszczalnejest
zmienianieporządkunastępującychposobiedziałańorazodwracanierytualnych
rólprzypisanychuczestnikom(naprzykładwrytualeegzaminuegzaminatornie
możenajpierwwystawićoceny,adopieropotemsprawdzićpytaniamiwiedzęeg-
zaminowanego,egzaminowanyzkolei–zgodniezprzyporządkowanąmurolą
–odpowiadanapytania,zamiastjezadawać).
ZdaniemTurnerarytuałyodgrywająistotnąrolęwrozwiązywaniu„dramatów
społecznych”,czylisytuacjikonfliktowychikryzysówpojawiającychsięzarówno
wskalicałegopaństwa,jakiwskalinajmniejszejkomórkispołecznej,jakąjest
rodzina.Rolarytuałówpolegatu,jakrozumiem,natym,żemogąonewprowadzać
zmiany,dziękiktórymzostajezażegnanykryzys–np.rytuałrozprawysądowej,
wwynikuktóregomałżonkowieotrzymująrozwódorazdokonanyzostajepodział
majątku,zmieniaichdotychczasowąsytuacjęmatrymonialną,atakżekończykon-
fliktmiędzynimi,powodowanywcześniejsporamioprawodowłasnościdorob-
kumałżeńskiego.TowłaśniewtymsensierytuałjestuznawanyprzezTurneraza
czynnikgenerującyzmianyisłużącydoodkrywanianowychrozwiązań,atakże
częstodopieroprzywracający,niezaśpodtrzymujący,porządekspołeczny.
Istotnemiejscewbadaniachrytuałówświeckichzajmująantropologicznekon-
cepcjeMooreiMyerhoff(1977).Zdaniemtychbadaczekrytuałysąjednymzwie-
luprzejawówżyciaspołecznego.Codzienneżyciespołeczneczłowiekaprzebiega
pomiędzydwomaskrajnymipunktami–całkowitymporządkiemicałkowitym
chaosem.Rytuał,jakosposóbnanadaniedanejczęściżyciaspołecznegoznamion
porządkuipoddanieowejczęścikontroli,jestczynnikiem,którybudujestrukturę
przebiegającegowczasiespołeczno-kulturowegoprocesu.Rytuałwyznaczapo-
rządekspołeczny(wtymsensiezaprzeciwieństworytuałuuważaćmożnachaos),
wskazujenasposóbmyślenialudzi,atakżetworzytradycjęisłużydoprzekazy-
waniajejnastępnympokoleniom.MooreiMyerhoffdowodząszerokiegorozpo-
wszechnieniasięrytuałówwspołeczeństwachprzemysłowych.Rytuałypojawiają
sięwrozmaitychobszarachdziałalnościczłowiekaiprzyjmująróżnorodneformy
–odnajbardziejrozbudowanych,jakuroczystościpaństwowe,procesysądowe
itp.,poznaczniemniejsze,związanenp.zrodzinnymiczytowarzyskimispotka-
niami(za:Rajewski,2004).Ichrolajestjednakbardzopodobna–np.powsze-
dnie,drobnerytuałygrzecznościowe,takiejakrytuałypowitańczypożegnań,
wyznaczająstrukturędniacodziennegowtakisamsposób,jakrytuaływiększych
rozmiarów(egzaminy,uroczystościszkolne,spotkaniarodzinne)strukturalizują
większeprzedziałyczasoweludzkiejegzystencji.
MooreiMyerhoffzauważają,żeobatypyrytuałów,zarównoreligijne,jak
iświeckie,dotycząrzeczyizjawiskniematerialnych.Dlatychpierwszychpunkt
