Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
HannaPopowska-Taborska
-SłownikgwarkaszubskichBernardaSychty6,zawierającymateriałyleksykalne
wznacznejmierzedokładniezlokalizowanewterenie,zgromadzonepodrugiej
wojnieświatowej;
-Atlasjęzykowykaszubszczyznyidialektówsąsiednich7ukazującystandialektów
kaszubskichwdrugiejpołowielatpięćdziesiątychiwpoczątkachlatsześćdzie-
siątychminionegostulecia.
TentowłaśnieAtlas,opracowanynapodstawieankietyprzeprowadzonejw104
wsiachkaszubskichorazw82wsiachreprezentującychsąsiadującezKaszubami
dialektypółnocnopolskie,zwykłamnazywaćnostatniązbiorowąfotografiąrodzin-
nąkaszubszczyzny”
.Na700mapachukazanobowiemplastycznie,iżwpołowie
minionegowiekużyłytutajswoimwłasnymjęzykowozróżnicowanymżyciemdia-
lektykaszubskie,którymimałedzieciczęstobieglejeszczeposługiwałysięwroz-
mowachzdziadkami.Tenzwartyistosunkowoniewielkiobszarjęzykowyodtwa-
rzanynamapachAtlasuwcałymszereguróżnorodnychfaktówplastycznieukazał
archaicznośćpółnocno-zachodnichkrańcówkaszubszczyznyorazzaznaczającesię
naobszarzepołudniowo-wschodnimlicznezbieżnościjęzykowezsąsiadującymi
zKaszubamidialektamipółnocnopolskimi.Cozaśszczególniegodnepodkreśle-
nia:podobnystandajesięrównieżzauważyćwzgromadzonychponadpółwieku
wcześniejmateriałachG.WenkeraiF.Lorentza.Dialektykaszubskietrwaływięc
wswejprawieniezmienionejpostaciodmomentu,kiedyzaistniaływdokładnie
zlokalizowanychwtereniemateriałachjęzykowych.
Wdrugiejpołowiewiekudwudziestego-wwynikustałegokontaktuzpol-
skimjęzykiemliterackimpoprzezszkołę,radio,telewizję,gazety,równieżwre-
zultacieniwelacjiróżnegotypubarierkomunikacyjnych,atakżedziękicoraz
szerszemuuczestnictwuKaszubówwszerokopojętymżyciuspołecznym-sy-
tuacjazaczęłasięznaczącozmieniać:podobniejakwinnychrejonachPolski
rozpocząłsiętuproceszanikaniadialektów8.Wtymsamymczasiemającejuż
6
B.Sychta,Słownikgwarkaszubskichnatlekulturyludowej,I-VII,Wrocław1967-1976.
7
Atlasjęzykowykaszubszczyznyidialektówsąsiednich,oprac.przezZespółZakładuSłowia-
noznawstwaPAN,tomwstępny
,I-VIpodkier.Z.Stiebera,VII-XVpodkier.H.Popowskiej-
-Taborskiej,Wrocław1964-1978.
8
Wdwujęzycznym(polsko-kaszubskim)opracowaniusytuacjipanującejwspółcześniena
Kaszubachczytamy,conastępuje:nWedługbadańprzeprowadzonychprzezKomisjęSocjo-
logicznąGTNjęzykiemkaszubskimposługujesięnacodzień28%omawianejpopulacji,
azróżnączęstotliwością-58%.Najczęściejjęzykkaszubskijestużywanywbyłymwoje-
wództwiegdańskim.Porozumiewasięnim,bądźpotrafiporozumiewaćsięaż70%Kaszu-
bów,podczasgdywbyłymwojewództwiesłupskim41%,awbydgoskim35%.Sątodane
odnoszącesiędocałejpopulacji.Nawsiiwśródstarszychpokoleńodsetektenjestznacznie
większy,wmiastachorazwśróddzieciimłodzieży-znaczniemniejszy”(J.Mordawski,Geo-
