Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
HannaPopowska-Taborska
podkreślaodrębnośćispecyfikęsłownictwakaszubskiego,ukazującjednocześnie
licznenawiązaniakaszubskiejleksykidostaropolszczyzny,północno-zachodnich
ipołudniowychpolskichobszarówdialektalnychorazdoarchaicznychwarstwlek-
sykisłowiańszczyznypołudniowej.Gdybyjednakkiedykolwiekwprzyszłościmiał
powstaćetymologicznysłownikkaszubskiegojęzykaliterackiego,zamierzenieta-
kiemusiałobycałkowicieróżnićsięodpracydokonanejprzezautorówSłownika
etymologicznegokaszubszczyzny(opartejnaautentycznychmateriałachdialektal-
nych)iwznacznejmierzepolegałobynarozpatrywaniuróżnegotypuneologizmów
sztuczniedotwarzanychwtrakcieformowaniapowstającegoobecniekaszubskiego
językaliterackiego.Koncepcjatakiegosłownikawydajesięnawetinteresująca,gdyż
wgręwchodziłybytudociekanianadmechanizmamijęzykowymi,którekazały
jegotwórcompowoływaćdożyciaipopularyzowaćformyiznaczeniawżywych
dialektachkaszubskich(atakżewinnychjęzykachsłowiańskich)niespotykane.
Językoznawcynowymateriałbadawczykażeprzedewszystkimznaleźćodpo-
wiedźnapytanie,coleżyuźródełproponowanejnazwyczyformacjiijakieprocesy
skojarzenioweprzyczyniłysiędojejwylansowaniawokreślonejfunkcjiiznacze-
niu?
Wobecnejnieustabilizowanejsytuacjiniejedenznaszadajesobieoczywiście
pytanie,jakąmaprzedsobąprzyszłośćówpowstającynanaszychoczachtwórjęzy-
kowy,corazsilniejróżniącysięodmowyznanejwiększościKaszubów?
Napluszachodzącychzmiannależyzaliczyćniewątpliwywzrostprestiżujęzy-
kakaszubskiego(niskowartościowanegoprzezsamychKaszubówjeszczewlatach
sześćdziesiątychubiegłegowieku).Mimotojednakwciążkaszubszczyznanieprze-
stajebyćjęzykiemzagrożonym,gdyżdobraznajomośćpolszczyznyjest(ibędzie)
niezbędnadlanormalnegożyciaekonomicznegoispołecznego.Posługiwaniesię
nowąformąjęzykamamotywacjeniepraktyczne,alekulturoweiemocjonalne.Czy
okażąsięonewystarczające?
Naprzeszkodziestanąćmożem.in.fakt,żeformowanyobecniekaszubskiję-
zykliterackijestwłaściwiejęzykiemnowymdlawszystkichjegoużytkowników:
itych,którzyucząsięgowszkołachipoznająnalektoratach,itych,którzywy-
nieślizdomudobrą(lubwzględniedobrą)znajomośćkaszubszczyzny,aobecnie
konstatująznacznąodmiennośćtworu,zktórymzapoznająsięwewspółcześnie
tworzonychtekstach.
Jakostałaobserwatorkadziejówkaszubszczyznyniejakozzewnątrz,leczza-
wszesilniezwiązanazniąemocjonalnie,niemogęiniechcępozwolićsobiena
żadnewłasneprognozydotyczącelosówobserwowanychwspółcześnieprzemian.
Wzamiantegonazakończenieposłużęsiętutajbliskimmoimwłasnymimpresjom
obszernymcytatemzaczerpniętymzostatniejksiążkisocjologaiKaszuby,profeso-
raBrunonaSynaka:
