Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
InteligencjawPolsceiwRosji
13
założeniateoretyczneiempirycznąadekwatność.Mamytunamyślizwłasz-
czawspomnianąjużkoncepcjęIvanaSzelényiego,którejjakopierwszej
inaraziejedynejsystematycznejpróbiereinterpretacjiteoriikapitałukul-
turowegowodniesieniudoEuropyŚrodowejwdużymstopniupoświęco-
nabędzieniniejszapraca2.
Choćmożnazgodzićsięztezą,żekategoriewypracowaneprzez
Bourdieuzdążyłyjużzadomowićsięw
naukachspołecznychwświe-
cie,tojednaksposobyichinterpretacjiipraktycznejoperacjonalizacji
wróżnorodnychodniesieniachspołecznychikulturowychpozaFran-
cjąsąjednakdopieronabierającymdynamikipolembadawczym.Roś-
niepopularnośćteoriiBourdieuipowiększająsiękręgibadaczyuży-
wającychjejdointerpretacjikolejnychsferżyciainowychspołeczności
wróżnychczęściachświata.WśródnowychzastosowańteoriiBourdieu,
propozycjekręgubadaczyskupionychwokółIvanaSzelényiegosąza-
ledwiejednymizwielu3,alesąonejedynymi,którejakopunktwyjścia
proponująterenśrodkowoeuropejski.Cowięcej,faktotwarciasiędopie-
roniecałe20lattemunaszejczęściEuropynaswobodnebadaniaspo-
łecznewpłynąłnato,żejestona,główniejejsferapolityczna,odcał-
kiemniedawnaprzedmiotembadańzpunktuwidzeniateoriiBourdieu.
JeżelinawetzgodzimysięzkrytykąoskarżającąkoncepcjeBourdieu
opewnąwtórność,tojednakichrosnącawświeciepopularnośćpowo-
duje,żeniesposóbichzignorować,zwłaszczagdypodejmujesiępróby
opisuianalizzjawiskspołecznychwystępującychwtejczęściEuropy.
Wskrajnymujęciu
możnapostawićnawettezęoswoistymprzymu-
siesymbolicznymreinterpretacjiteoriiBourdieuwkontekściekrajo-
wymczyregionalnym,gdyżbrakaktywnościnatympoluskazywać
będzienas,mieszkańcówEuropyŚrodkowejiWschodniej,naanalizę
naszychspołeczeństwwcorazbardziejwpływowymjęzykuteoretycznym
Bourdieu,dokonywanąprzezanalitykówzewnętrznych.Niezależnieod
tego,czynamsiętopodoba,czynie,teoriaBourdieustajesięznaczą-
cymjęzykiemwewspółczesnychnaukachspołecznych,ajejoddziaływa-
niedawnojużprzekroczyłogranicesocjologii,sięgającm.in.ekonomii,
antropologii,politologiiczypsychologii.Nawetjeślibędziemyuważać,
jaksugerująniektórzy(np.
Nash,1990),żeteoriareprodukcjikapi-
tałukulturowegosprowadzasięwyłączniedoopisu,zapomocąno-
wychiwcaleniekonieczniebardziej
precyzyjnychterminów,procesu
2Wartozwrócićuwagę,żeobszerneomówieniekoncepcjiteoretycznejSzelényiego
wformieksiążkowejukazałosięwjęzykupolskimwcześniejniżwjęzykuangielskim.Chodzi
otomElitywPolsce,wRosjiinaWęgrzech.Wymianaczyreprodukcja?,podredakcjąIvana
Szelényiego,DonaTreimanaiEdmundaWnuka-Lipińskiego(1995).Niespotkałsięonjed-
nakzszerszymoddźwiękiem,naktóryzasługiwał.
3PrzykłademmogąbyćliczneartykułypoświęconezastosowaniomteoriiPierre’a
Bourdieuwewpływowychpismachsocjologicznych(np.DTheoryandSociety”,wtympo-
święconywcałościBourdieunr32z2003r.)czykulturoznawczych(np.DPoetics”,wtym
numerspecjalnypoświęconyzastosowaniomteoriikapitałukulturowego—nr32z2004r.).
WwiększościautorzyanalizująwtychpublikacjachprzydatnośćkoncepcjiBourdieudo
analizyspołeczeństwzachodnich,wszczególnościspołeczeństwaamerykańskiego.
