Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘP
13
duchowośćbudziwielewątpliwościizastrzeżeńwkontekścieuzasadnieniajejobec-
ności,atakżeprzystawalnościdoświatanauki,którygościwmurachszkółiuczelni
wyższych.DobrzeobrazujątowynikibadaniaopisanegowksiążceCultivatingthe
Spirit.Howcollegecanenhancestudents’innerlives,doktóregoszerzejodwołujęsię
wdalszejczęścipracy.Badanietopokazuje,żestereotypowaopiniawśródnauczycieli
akademickichnatematduchowości,wktórejkojarzonajestonazreligią,powoduje
ichniechęćdozajmowaniasięduchowymrozwojemstudentekistudentówwmu-
rachakademii.Instytucjata,jakargumentują,reprezentujebowiemnieprzystający
dońparadygmatnaukowy17.Jednymzrozwiązańjestnwydzielenie”osobnegomiejsca
dladuchowości,np.wpostaciedukacjireligijnej-dobrowolnejinieobowiązkowej.
Wtakiejformulejednakfunkcjonujeonaniejakooboknaprawdęznaczącegoproce-
suedukacji.Natomiastpotencjałpraktycznegowykorzystaniatejkategoriiwramach
procesukształceniaiwychowaniajestznaczniewiększyniżtylkokatecheza.
Marginalizowanieduchowościnieodbywasięjednaktylkonaskutekskojarzenia
jejzreligią.Opróczswojejobecnościwreligijnejodsłoniepojawiasięprzecieżona
takżewświeckimkontekściewodczarowanejformule,np.wkontekściepedagogiki
kultury,nazywanejpedagogikąludzkiejduchowości(GeisteswissenschaflichePäda-
gogik).Nauczaniepoezji,literaturyromantycznej,przybliżanieświatakulturyisztu-
kistajesięuprawomocnionymkanałemzapośredniczaniaduchowości.Takisposób
jejpercepcjijestwpraktyceedukacyjnejobowiązującyiniejakokolonizujeobszar
nduchowegorozwoju”jednostki,spychającjednocześnieinnesposobyrozumienia
duchowościnamarginesyznaczeń.Aktmarginalizowaniamawtakimprzypadkuza-
stosowaniewobecodmiennychdefinicjiduchowości,jakrównieżwobecodmiennych
sposobówjejzapośredniczaniadoprzestrzeniedukacyjnej,którewykraczająpoza
kontekstpedagogikikultury.Wśródtychmarginalizowanychmożnawymienićnp.
doświadczeniewewnętrznejakonarzędziesamopoznania,egzystencjalnąodsłonę
duchowościjakoposzukiwaniecelu,sensuiznaczeniawżyciuczyteżpraktykowanie
współczuciadlasamychsiebieiinnych.
Ponadtopozostawanietekstówpedagogicznychprzysnuciuopowieścioczło-
wiekuuduchowionym,moralnymimiłującym,bezkontynuowaniajejwkontek-
ścieodpowiedzinapytanie:nJaktenproceswłaściwiewspierać?”
,orazstosowanie
transmisyjnegomodeluedukacjiwodniesieniudoanalizowanejtukategoriioznacza
kultywowanietradycjipedagogicznegowerbalizmu.Natętendencjępedagogiczną
zwracauwagęCelestynFreinet,pisząc:
Wwynikudługiegonadużywaniawerbalizmu,mentorskiegoimoralizatorskiegonauczania
sprzecznegozrealiamiżycia,naskutekciąglepogarszającychsięwarunkówspołecznych
iekonomicznych,słowaprzestałybyćdziśużyteczne,chybażeprzypadkowobywająod-
dźwiękiemjakiegośzrównoważonegośrodowiska.Autorytetformalnychylisiędoupadku.
Sankcjeokazująsięobecniebezefektu.Musimyznaleźćinnerozwiązanie18.
17
A.W
.Astin,H.S.Astin,J.A.Lindholn,CultivatingtheSpirit…
18
C.Freinet,Wychowaniemoralneiobywatelskie[w:]idem,Oszkołęludową.Pismawybrane,przeł.
H.Semenowicz,ZakładNarodowyim.Ossolińskich,Wrocław1976,s.214.
