Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp-Świadectwowiarybł.JanaHenrykaNewmana
15
tozasadapodstawowa,kardynalna,niewzruszona.Conaturalne,również
imisjaNewmana-duszpasterskaikaznodziejska-polegałanaugrunto-
wywaniutejwłaśniezasady.
Leczcoznaczy-wedleNewmana-DwiarawdogmatD?Odpowiedź
wydajesięstosunkowoprosta:rzeczonawiaraoznacza-nimniej,niwięcej
-tylkobezwarunkowąakceptacjękonkretnejprawdyobjawionej,
tj.Dprawdy-jakczytamywApologii-pewnejokreślonejnaukireligij-
nej,opartejotenfundamentdogmatu,mianowicie,żeistniejewidzialny
Kościółzsakramentamiiobrządkami,będącymikanałaminiewidzialnej
łaskiD(A115-116).Przyświadczenietejprawdzieimplikujezatem-siłą
rzeczy-akceptacjętajemnicwiary(nb.wątektendośćczęstopojawiasię
wkazaniachNewmana),czylitegowszystkiego,czegonaturalneświatło
rozumuniejestwstanieprzeniknąć27.AutorKazańuniwersyteckichnie
bagatelizujebynajmniejtrudnościintelektualnych,jakienapotykaczłowiek
wierzący(oniewierzącymniewspominając)przyzetknięciusięzprawdą
objawionączywogólezproblematykąteologicznąwjejrozmaitych
postaciach.Tymniemniej-zdaniemNewmana-wspomnianetrudności
niepowinnybyćpowodemdozwątpienia:
Dalekijestemodzaprzeczania,żekażdyArtykułWiaryChrześcijańskiej,
takjakwierząwniegoczykatolicy,czyprotestanci,jestotoczony
trudnościamirozumowymi.Jestfaktem,że,codomnie,niemogęod-
powiedziećnatetrudności.Wieleosóbjestbardzowrażliwychnatrud-
nościreligijneijatakżejestemrówniewrażliwy,alenigdyniebyłem
zdolnyuchwycićzwiązkumiędzyzrozumieniemtychtrudnościipo-
mnażaniemichwjakimkolwiekstopniuapowątpiewaniemwdoktry-
ny,zktórymisąonezwiązane.Dziesięćtysięcytrudnościnietworzy
jednejwątpliwości,takjakjarozumiemtenprzedmiot.Trudność
iwątpliwośćsąniewspółmierne.(A352)
Trafnymkomentarzemdopowyższegocytatumogłybybyćnastępu-
jącesłowaMarianaZdziechowskiego:DTakiegopołączeniasceptycyzmu
27RelacjemiędzywiarąirozumemomawiaszczegółowoNewmanwKazaniach
uniwersyteckich(zob.JohnHenryNewman,Kazaniauniwersyteckie.Piętnaściekazańwy-
głoszonychprzedUniwersytetemOksfordzkimmiędzy1826a1843rokiem,przeł.P.Kosty-
ło,wstępP.Kłoczowski,Kraków2000).OczywiściepodejścieNewmanadotejkwestii
niemanicwspólnegoztzw.antyintelektualizmemczyfideizmem.Piszeonnaprzykład:
DPrawdziwawiarajestwiarąprawegoumysłu.Wiarajestaktemintelektualnym,praw-
dziwawiarajestaktemintelektualnymdokonującymsięprzypewnejdyspozycjimoral-
nej.Wiarajestaktemrozumu,amianowicie,rozumowaniemopartymnaprzypuszcze-
niach,prawdziwawiarajestrozumowaniemopartymnaprzypuszczeniach,któresąświęte,
pobożneioświeconeD(tamże,s.224).
