Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
Bł.JohnHenryNewman,Kazania.Wybór
negokryteriumprawdy:jestnimindywidualnesumieniezharmonizo-
wanezdogmatemkościelnym32.Czyli-innymisłowy-uczyNewman
Dzdolnościrozeznania,żeKościółBożyjestwiarygodnymźródłemnaucza-
niaD,atymsamymprzestrzegaprzedDnasilającąsiętendencją,bytrak-
towaćreligięjakosprawęczystoprywatnąisubiektywną,kwestięoso-
bistychpoglądówD33.
*
RozmaicietłumaczonofenomenpostawyreligijnejNewmana,nace-
chowanejstałympodkreślaniemznaczeniaiwartościDzasadydogmatycz-
nejD(A308)oraznieustannymokazywaniemwobecniejbezwarunkowe-
goposłuszeństwa.Próbowanozatemobjaśniaćtoosobliwezjawiskood
stronypsychologiireligii,doszukującsięwosobowościiumysłowości
autoraKazańparafialnychznamioncharakterystycznychdlareligijności
czyduchowościtypuDintelektualnegoD(wprzeciwieństwiedotypów:
DuczuciowegoDiDaktywnegoD),Dhistorycznienawielkąskalęreprezento-
wanegowkatolicyzmieD34.TakpisałnatentematJanWładysławDawid:
Sąumysły,którychżyciereligijnewymaganietylkopewnychokreślo-
nychpojęć,alepojęćgotowych,którebyłybyimdaneinarzucone
zcharakteremautorytatywnym.Punktciężkościżyciareligijnegoprze-
religijnaniejestważna,jeślirozumniewskazujejejjakotakiejD;DNiktniemożewierzyć
wto,czegonierozumieD;DKażdadoktrynateologicznaniejestniczymwięcej,jakprze-
konaniemprzypadkowowyznawanymprzezgrupyludziD;DJestnieuczciwymczynićakt
wiarywto,oczymsięnieprzekonanoprzezrzeczywistydowódD;DJestniemoralnym
wierzyćwięcej,niżmożnadobrowolnieprzyjąć,jakoodpowiadającemoralnejiducho-
wejnaturzedanejosobyD;DIstniejepewneprawodoPrywatnegoSądu:tzn.nieistnieje
żadenautorytetnaziemidoprzeszkadzaniaindywidualnejwolnejwoliwrozumowaniu
iocenianiusamemuBibliiijejtreścitak,jakimsiępodobaD(A418-420).
32WtymosobliwymDkonglomeracieD(sumienieplusdogmat),zewzględunajego
strukturę,zewzględunastrukturęobydwuzawartychwnimelementów,jakrównież
zewzględunawłaściwościsamejprawdy(któradlaobydwupozostajenaczelnązasadą),
niemożebyćmowyożadnymkonflikcie-hipotetycznązaśkolizjęmiędzyobydwo-
maelementamimożnasobiewyobrazićjedynieteoretycznie;wpraktycebowiem
konfliktutakiegopoprostuniemairaczejniebędzie;aitak-nawetgdybyzaistniał
-topierwszeństwonależysiębezwarunkowogłosowisumienia(por.JohnHenry
Newman,Osumieniuł,s.41-60).
33BenedyktXVI,Świadectwowiernościprzemawiabardziejniżsłowa,przemówienie
wygłoszonepodczasczuwaniamodlitewnegowHydeParku,Londyn18IX2010,DL>Osse-
rvatoreRomano(Wydaniepolskie)D2010,nr11,s.37.
34J.W.Dawid,Psychologiareligii,zportretemautoraiżyciorysemskreślonymprzez
H.Lukreca,Warszawa1933,s.97.
