Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałV
Prawdaekranu:filmoweecha„Eja,eja,alalà”
Uschyłkulatdwudziestychwładzefaszystowskiebardzokonsekwentnierealizowały
jużwcałychWłoszechprogramekonomicznejikulturalnejkonsolidacji.Koncentracja
przemysłuciężkiego,kapitałufinansowegoipotencjałuintelektualnego,dokonywana
zmyśląoprzyszłychpodbojachkolonialnych,stanowiławażnyetapracjonalizacji
wszelkiejprodukcjiipracy.Modelpaństwakorporacyjnego,łączącyekonomięikulturę
zpolitykązapomocąautorytetuwszechwładnejpartii,uzyskałmocprawnąiformę
kontraktuspołecznegowymuszonegoprzezrządsiłą.Zaakceptowanaprzez
duce
koncepcjarewolucjinarodowejopierałasięnapropagandowejtezie,głoszącej,
że„wszystkojestwpaństwie,nicpozapaństwem”,alewrzeczywistości–jaktrafnie
zauważyłBertoltBrecht–miałaonanacelustworzeniespołeczeństwa„dobrowolnych
sług”.Nieprzypadkowometodamiagitacyjnymiiczęstogwałtemfaszyści
podporządkowywalisobienajbardziejniesfornychobywateli,azatakichuważali
przedewszystkimintelektualistów.
Koniecznośćstosowaniawcodziennejpraktyceśrodkówindoktrynacjiuzasadniali
wlatach1923–1945nałamachdwutygodnika„CriticaFascista”oficjalniideolodzy:
G.Bottai,G.Modigliani,B.Spampanato,M.Risolo,A.Nasti,U.DeVita
iG.Marescalchi.Wswoichprogramowychartykułach,takichjak
Genezanowego
człowieka
(1929),
Prawoipolitykapaństwafaszystowskiego
(1930),
Dokądzmierza
państwo?
,
Włoskośćinowoczesność
,
Intelektualiściwpaństwiekorporacyjnym
(1932),
Wartościhumanistyczneakulturakorporacyjnawnowychpokoleniach
i
Obowiązek
intelektualistów
(1934),naszkicowalioniprawdziwieOrwellowskiobrazkultury,
wktórejmogłaistniećirozwijaćsięjedyniekomunikacjaiekspresjaklasy
dominującej.Ostrejkrytycepoddaliróżnetwórczepostawy,m.in.atakowali
intelektualizmzaskłonnośćdoseparatyzmu,„laboratoryjną”pracęioderwanie
odrzeczywistości,przeciwstawiającmuinteligencjęrozumianąwkategoriach
świadomegodziałaniai„sztuki-akcji”integralniezwiązanejzprodukcjąmanualną.
Wichprzekonaniukulturapowinnaspełniać„obowiązekrewolucyjny”,toznaczystać
sięskutecznymnarzędziempolitycznegokierowania.Każdemuartyścieprzypadał
zaszczytuczestniczeniawprocesieprzebudowypaństwa,ponieważbyłontraktowany
jakofunkcjonariuszwładzy,któregodziałalnośćpolegałana„pracyedukacyjnej”.
Ciprzedstawicieleśrodowiskahumanistycznego,którzybezzastrzeżeńaprobowali
politykęrządu,rzeczywiściebardzopoważniepotraktowaliswojąmisjęspołeczną,
podejmującczęstowspółpracęzredakcjamifaszystowskichgazet.W„Corrieredella
Sera”,„RegimeFascista”,„RestodelCarlino”,„L’Impero”i„Selvaggio”publikowali
artykułypodejmująceproblemintegracjispołeczeństwa.Chodziło
imopopularyzowaniejednolitegostylumyśleniaisposobużycia,całkowicie
podporządkowanegopartyjnejideologii.Przewodniczącyfaszystowskiegozwiązku
zawodowegodziennikarzy,ErmannoAmicucci,pełniłrównieżfunkcjęnaczelnego
cenzoraidbałoto,abyprasautrwalaławzbiorowejpamięcirytuały„czarnych
koszul”.Takiepouczająceprzykładymiałyuświadamiaćkażdemuczytelnikowi,żejest
on
l’uomointegrante
(człowiekiemzintegrowanym),ponieważjegoegzystencjaulega
