Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
przyzwyczailisiędozbiorowychspotkańwzaciemnionychpomieszczeniach,ulegając
magiiekranowegozłudzeniarzeczywistości.WostatnichlatachXIXstulecia
kinematografstałsiędlawieluznichpodstawowymniemalźródłemwiedzyoświecie
orazatrakcyjnym,nierazwzbudzającymniepokójitrwogę,aleczęstogwarantującym
teżśmiechizabawę,sposobemspędzaniawolnegoczasu.
Wlatach1896–1900kinematografpełniłwyłączniefunkcjęwidowiskową,ale
wporównaniuzinnymiśrodkamiekspresjiiprzekazywaniainformacjiposiadał
znaczniewiększąsiłęprzekonywaniaizaspokajanialudzkiejciekawości.Dopiero
później,pokilkunastulatach,wrazznarodzinamiprzemysłufilmowego,„ruchome
obrazy”stanąsięinstrumentempropagandy,narzędziemoddziaływaniajednychgrup
społecznychnainne,aczasamirównieżprawdziwąsztuką.Napoczątkufascynowała
ludziprzedewszystkimichzdolnośćdowiernegoodzwierciedlaniażycia.Niesposób
jednakpominąćmilczeniemtegoaspektupoznawczejnaturykinematografu,który
niewątpliwiesprzyjałnarodowemuikulturowemuscalaniuspołeczeństwawłoskiego
wtymtrudnymdlaniegookresiehistorycznym.Kadryfilmowezlat1896–
18973,przedstawiającetypowezdarzeniarozgrywającesięcodziennienarzymskim
dworcuTermini,scenyześlubuWiktoraEmanuelaIIIzHelenądiMontenegro,
fragmentyzawodówwioślarskichitenisowychorazdyskusjępolitycznąwLivorno
ipapieżaLeonaXIIIspacerującegopowatykańskichogrodachczywreszciezdjęcia
z1900roku,ukazującescenyzpogrzebupodstępniezamordowanegokróla–zapewne
odegrałyjakąśrolęwprocesiekształtowaniatożsamościnarodowej.
Odmomentuswoichnarodzinkinematografnietylkopoświadczałludzkiemarzenia
iwyobrażenia,ale„zatrzymując”wkadrzeznacznączęść„prawdy”osamej
rzeczywistości,stawałsiędlapojedynczegoczłowiekaorazdlacałychspołeczeństw
wiarygodnymświadkiemzdarzeńzachodzącychwkonkretnymczasieiwokreślonej
przestrzeni.Szczególnieadekwatnewydajesiętostwierdzeniewodniesieniu
dowłoskiejkinematografii,ponieważodpoczątkurozwijałasięonazasadniczozgodnie
zregułamitzw.
poeticadell’esistente
(poetykiistnienia),czyliuzasadniałaswoje
istnienierozmaitymi,wyraźnieznaczonymizwiązkamizsamąrzeczywistością.
Nieprzypadkowoprzezkilkadziesięciolecinajejmarginesieznajdowałysięfilmy
science-fiction
itypowemusicale,dominowałynatomiastutworyutrzymane
wrozmaitychpoetykach„prawdy”artystycznejimanierachstylistyczno-
kaligraficznych,wywodzącychsięztradycjiludowejzabawy.
Właśniezwiązekkinematografuzbarwnymi,świąteczno-rozrywkowymi
uroczystościamizadecydowałwznacznymstopniuojegoogromnejpopularności.
Pierwszaprojekcja,któraodbyłasię13marca1896rokuwrzymskimstudiu
fotograficznym„LeLieure”,byłajeszczewydarzeniemzżyciaśredniozamożnychsfer.
Bardziejzróżnicowanypodwzględemspołecznymizawodowymtłumpodążałjuż
od30marcanaregularnepokazy„ożywionychfotografii”do„TeatroMilanese”oraz
doneapolitańskiego,eleganckiegolokalurozrywkowego„IlSaloneMargherita”.
Arystokraci,bogacimieszczanieikupcyzwielkąochotązamienialisię
w„podglądaczy”scenekzżyciainnychludzi,zprawdziwymprzejęciemdyskutując
jednak–wprzerwachmiędzyfilmikami–oniemoralnychskutkachobcowania
wciemnościztymwynalazkiem,nierzadkodwuznaczniekwitującgosłowami:„oh,
