Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.Inneujęcieproblemuunikaniaopodatkowania
13
Przeztonaruszeniuulegazasadapowszechnościopodatkowania.Wwynikuunikania
opodatkowaniasystempodatkowyprzestajebyćspójny,akorzyścipodatkowejednych
podatników,którzyunikająpodatków,sąponoszoneprzeztych,którzyniechcąbądź
niemająwiedzylubmożliwości,byunikaćpodatków.Przepisysłużąceograniczeniu
zjawiskaunikaniaopodatkowaniamająnaceluzapewnienieprzestrzeganiakonstytu-
cyjnejzasadyrównościprawa.Jednakzdrugiejstronyzzasadypaństwaprawawynikają
prawadlapodatnikadokształtowaniaswoichzobowiązańpodatkowychwtakisposób,
byminimalizowaćobciążeniapodatkowe.JakwskazałLordTomlinwsprawieDukeof
Westminster,każdypodatnikjestuprawnionydoukładaniaswoichstosunkówwtaki
sposób,bypłacićjaknajniższepodatki12.Wtymkontekściemożnamówićozasadzie
wolnościunikaniaopodatkowania.Jednocześnieinniautorzypodkreślają,żetakie
uprawnieniejestaktualnewyłączniewsytuacji,gdyprawoprzewidujemożliwośćwyboru
działaniaprzezpodatnika(jaknp.ulgapodatkowaczyopcjapodatkowa)13.
2.Inneujęcieproblemuunikaniaopodatkowania
Pojęciaunikaniaopodatkowaniaiuchylaniasięodopodatkowaniaczęstowliteraturze
sąużywanezamienniebądźsąujmowaneprzypomocyinnejnomenklatury.Wposzcze-
gólnychsystemachpodatkowychróżniesiękształtująiróżniesąnazywaneinstytucje
dotyczącenielegalnego/legalnegoobniżeniapodatkubądźuchylaniasięodopodatko-
wania14.Wpolskiejliteraturzeipraktycestosujesiępojęciauchylaniasięodopodat-
kowania,unikaniaopodatkowania,oszustwapodatkowego,obejściaprzepisówprawa
podatkowego.HistorycznieS.Zalewskiwskazujenanielegalneuchyleniesięodzapłaty
podatkuorazlegalneuchyleniesięodopodatkowania15.Wtymostatnimprzypadkuopi-
sujeteczynnościjakoprzeprowadzeniezmianwdziałalnościpodatnika,którepozwolą
naniezapłaceniepodatku16.Wtakimujęciuuchylaniesięodopodatkowaniałączysię
zingerencjąpodatkówwprawamajątkowepodatników.Tozkoleipostroniepodatnika
realizującegoteobowiązkimożepowodowaćpowstawaniereakcjiobronnej,zwanej
oporempodatkowym17.Wramachwynikającychzoporupodatkowegoodpowiedzi
podatnikanaopodatkowaniewskazujesięnanastępującejegoreakcje:
-nadrobieniepodatku(przystosowaniesiędopodatku,zrzucaniepodatku
-zwiększenieprzezpodatnikadochodówwtakisposób,byutrzymaćtensam
poziomdochodusprzedopodatkowania),
12
StwierdzeniezostałowypowiedzianewzwiązkuzesprawąRevenueCommissionersv.Dukeof
Westminster[1936]A.C.1;[1]19TC490,http://www.bailii.org/uk/cases/UKHL/1935/4.html.
13
V.R.RuizAlmendral,TaxAvoidance...,s.562.
14
B.Brzeziński,Anglosaskiedoktrynyorzeczniczedotycząceunikaniaopodatkowania,Toruń1996,s.9.
15
S.Zalewski,Interwencjonizmpodatkowy.Rozważaniaopozafskalnychcelachopodatkowaniainie-
którychichgospodarczychskutkach,Warszawa1939,s.13-14.
16
JakoprzykładS.Zalewskipodaje,żepodatnikwceluniezapłaceniapodatkuodnieestetycznego
szylduzamieniadotychczasowyszyldnaestetyczny;por.S.Zalewski,Interwencjonizm...,s.14.
17
A.Gomułowicz,J.Małecki,Podatki...,2011,s.292-304.
