Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Art.6
DziałI.Przepisyogólne
cjiPolskiejRzeczypospolitejLudowej(Dz.U.Nr75,poz.444zezm.)dokonanozmia-
nyprzepisuart.3Konstytucjiz1952r.,nadającmubrzmienienastępujące:nPrze-
strzeganieprawRzeczypospolitejPolskiejjestpodstawowymobowiązkiemkażdego
organupaństwa.2.Wszystkieorganywładzyiadministracjipaństwowejdziałają
napodstawieprzepisówprawa”.Takokreślonekonstytucyjnepojęciepraworządno-
ściformalnejfunkcjonowałodowejściawżycieKonstytucjiRPwdrodzeart.77
tzw.MałejKonstytucji(ustawykonstytucyjnejowzajemnychstosunkachmiędzy
władząustawodawcząiwykonawcząRzeczypospolitejPolskiejorazosamorządzie
terytorialnymz17.10.1992r.,Dz.U.Nr84,poz.426zezm.),cytowanyprzepiszostał
bowiempozostawionywmocy.Pojęciupraworządnościiobecnienadawanabywa
rozmaitatreść,coczynijaknajbardziejzasadnymukazaniehistorycznegokonteks-
tuposługiwaniasięnim.
3.[Zasadapraworządnościwdemokratycznympaństwieprawnym]Dyskusjeopra-
worządnościłącząsięzjejaspektemmaterialnym,wyrażanymwspółcześnieprzez
zasadędemokratycznegopaństwaprawnego.Zjejistotywynikaobowiązekzgod-
negozprawemdziałaniaorganówadministracjipublicznej(takm.in.Cz.Martysz
[w:]G.Łaszczyca,Cz.Martysz,A.Matan,Kodeks…,t.1,s.102;J.Nowacki,Rządy
prawa…,s.19-22).Wliteraturzeakcentujesiętakżekoniecznośćkształtowaniaodpo-
wiednichgwarancjirespektowaniatejzasady,wtymmechanizmówzapobiegających
nadużyciomwładzyorazzapewniającychrównowagępomiędzywładząustawodawczą,
wykonawcząisądowniczą(szerzejZ.Kmieciak,Opojęciu…,s.21in.).
Potrzebęprzestrzeganiaprawaprzezwszystkieorganywładzypublicznejwokresie
tworzeniasięniepodległejpaństwowościdostrzeganojużwokresiemiędzywojnia,
codoskonalezilustrowałS.Starzyński,wskazując:nPraworządnośćjestczemś,comusi
sięsamoprzezsięrozumieć,iżepaństwo,odradzającesięwśródnajcięższychwarun-
ków,musiwystrzegaćsięwszelkimisiłami,abyniemożnabyłodoniegozastosować
świetnych,aleokrutnychwywodówEmilaFaguet’azjegoCultedel’incompétence
[KultniekompetencjiwtłumaczeniuZ.Nowiny,Katowice1922-przyp.aut.].Jestwięc
rzecząkonieczną,ażebywszystkieczynnikiwładzypublicznejprzejęłysiędogłębi
przeświadczeniemokoniecznościjaknajściślejszejpraworządnościnakażdymkro-
ku,począwszyodwielkichakcyjustawodawczych,któremusząbyćzupełniezhar-
monizowanezkonstytucją-oileniemajązaceljejzmiany-askończywszynanaj-
drobniejszychzarządzeniachadministracyjnych.Brakpraworządnościkompromituje
iniszczynasząpaństwowośćinazewnątrzinawewnątrz[ś]”(S.Starzyński,Główne
niedomagania…,s.33).
Wartozauważyć,żeworzecznictwiesądowympotrzebaochronyprawjednostkiprzed
nadużywaniemwładzyprzezadministracjębyławywodzonazzasadypraworządno-
ścijeszczewokresie,gdypojęciepraworządnościopatrywanoprzymiotnikiemnlu-
76
JoannaWegner