Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
tośćitolerancję.Częściejspotykanainność,któramożenawetstaćsięczęścią
swojskości,pozwalapostrzegaćodmiennośćjakocośnormalnego”[Babiński
1997:60].
Wobrębiemoichzainteresowańznajdujesięprzedewszystkimpograni-
czejęzykowe.Podtympojęciem,zaprof.ElżbietąSmułkową,rozumiemnstrefę
przestrzennąbezpośredniegozetknięciasięiprzenikaniajęzykówigwarróż-
nychnarodówi/lubgrupetnicznych,bądźsąsiadującychzesobą,bądźżyją-
cychnatymsamymterytorium”[Smułkowa2002a:89].Jednakzrozumienie
pograniczajęzykowegojestniemożliwebezpoznaniauwarunkowańpozaję-
zykowych,doktórychnależą:wiek,pochodzenie,stanspołecznyrozmówcy,
jegowykształcenie,wyznanie,poczucietożsamościnarodowej,doświadczenie
życioweoraztakieczynnikizewnętrzne,jaknaprzykładprzesunięciegranic
czyzmianypaństwowe.Kolejnymważnymaspektemwprzeprowadzeniurze-
telnychbadańjestdługotrwałaobserwacjauczestniczącaipowrotybadacza
dowybranegomiejscabadańterenowych.Prowadzeniepracbadawczychnod
wewnątrz”[Zielińska2011:279]-jaktowynikazzałożeńmetodyantropo-
logicznej,którastanowimetodologicznąpodstawęmoichbadań-pozwala
otrzymaćrzetelnyidokładnyopisrzeczywistości,wktórejistniejeifunkcjo-
nujeczłowiekpogranicza.Tylkotakiepodejścieumożliwiapoznaniejegoświa-
ta,zrozumieniemyśleniaisposobówkategoryzacjitakichczyinnychzjawisk,
anawet-staniesięczęściątegootwartego,wieloaspektowego,ajednocześnie
zamkniętego,spójnegoizintegrowanegonświatapogranicza”
.
Przyjętepodejścieantropologiczne,stanowiącepodstawowąmetodę
pracytakżeinnychbadaczy(np.Engelking2012a;Golachowska2012;Smuł-
kowa2011;Straczuk2006;Zielińska2013a),pozwalazobaczyćświatpo-
graniczazpunktuwidzeniarozmówcy,zrozumiećjegomechanizmizasady
funkcjonowaniaorazsens,któryjestnadawanytemuświatuwłaśnieprzez
człowiekapogranicza.Wcentrummoichdociekań-podobniejakuAnny
Zielińskiej,któraprowadziłabadanianadjęzykiemitożsamościąwregionie
lubuskim[Zielińska2013]-znajdująsięczłowiek,językistosunekdojęzyka,
którymposługująsięrozmówcy.Punktwyjściawbadaniachnmojego”pogra-
niczastanowiłyswobodnewywiadyzjegomieszkańcami,którepozwalają
zanurzyćsięwpsychologiczny,osobniczyiwewnętrznyświatczłowieka(tak
zwanepograniczementalne1).
1Zagadnienierozróżnianiapograniczaterytorialnego(zewnętrznego)imentalnego
(osobniczego,psychologicznego,wewnętrznego)byłoprzedmiotempublikacjim.in.:Antoniny
Kloskowskiej[Kłoskowska2005:125];EwyNowickiej[Nowicka1999:14];ElżbietySmułko-
wej[Smułkowa2002:483].Szerokieomówieniepracdotyczącychpograniczazostałodokona-
neprzezAnnęEngelking,EwęGolachowskąiAnnęZielińskąwartykuleTożsamość,językipa-
mięćwsytuacjipogranicza.Uwagiwstępne[Engelking,Golachowska,Zielińska2008a:7-24].
14
