Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MałgorzataJantos,ZygmuntPucko
Wartośćsłowa
Jużzaczasówsofistów,człowiekzostałodkrytyjakopodmiot,azarazem
iprzedmiotfilozofii,wyodrębnionyzogółutematówdotyczących„wszyst-
kiegocootacza”.Historycywróżnysposóbinterpretowaliznaczenieczło-
wiekajakotematufilozofii.Jednipodkreślalito,dopieroXIXiXX-wiecz-
nafilozofiazbudowałanowyparadygmat.Właściwiedopierowdrugiejpo-
łowieXIXwiekupisałRomanIngardenizanaszychczasówzwrócono
baczniejsząuwagę(...)naproblemypoznawaniadrugiegoczłowieka(In-
garden1987,s.407).Innidostrzegalizainteresowaniedrugimczłowiekiem
wkażdejepocefilozoficznej,takżepoprzezbudowaniedialogicznejformuły
wyrażaniapoglądów.
Sokrates,jedenznajwybitniejszychfilozofówczasówstarożytnych,na-
uczycielwielkiegoPlatona,programowoniepisał,tylkorozmawiał.Pochwa-
łężywegosłowa,apotępieniepisanego(jakrelacjonowałPlaton)odnajduje-
myw„Fajdrosie”.Wiaręwdydaktyczną,poznawcząiuzdrawiającąmocsło-
wamówionegoilekceważeniedlarozprawpisanychprzejąłSokratesodsofi-
stów,dlaktórychsłowemżywymbyłoprzedewszystkimprzemówieniena
zgromadzeniulubwtrybunale,mającenaceluprzekonaniesłuchaczyosłusz-
nościbronionejsprawyczyuchwały.Sofiścićwiczylisięwięcwretoryce,
którąSokratesodrzucał,ponieważchciałuprawiaćnieretorykę,aleprotrep-
tykęnawoływaniedocnoty.Należy,jakgłosiłSokrates,znaleźćwłaściwe
znaczeniesłowa,abymócdotrzećdorzeczywistości.Wiedzieć,czymjest
danarzecz,toznaczymócokreślićzapomocąsłów.Jaksłuszniezauważył
Cyceron„filozofiabadałaliczbyiruchyorazzajmowałasięzagadnieniem,
skądwszystkierzeczybiorąswójpoczątekidokądzpowrotemwracają(...).
Sokrateszaśpierwszysprowadziłfilozofięzniebanaziemię,domiast,anawet
dodomów,ikazałjejbadaćżycieiobyczajeorazto,codobre,acozłe”(Cicero
1961,s.688).Sokratesdlahistoriifilozofiiznaczybardzodużo.Widziałosięw
nimiwidziobecnieinspiracjewielupoglądów.Dlanas,wtejchwili,jeston
mędrcemdoceniającymwartośćspotkanialudziiznaczenieichrozmów.
Spotkanie
Zanimdojdziedorozmowyiwzajemnychpróbporozumieniasię,musi
dojśćdospotkania.Spotkaniepojmowaćmożnabardzoszeroko,jakozetknię-
ciesięzkimślubczymś.Mówisięo„spotkaniu”zczłowiekiem,zmuzyką,
obrazem,problememitd.Jednakżeowospotkanieczłowiekazczłowiekiem,
12