Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
1.Uwagiwstępne
dośćistotnychzmianredakcyjnych3,utrzymałaswąkonstytucyjnąrangędookresu
przemianustrojowych,którychwyrazemstałasięnoweladoKonstytucjiPRLzdnia
31grudnia1989roku4.
Jednakżedoszczególnejochrony,jakąPRLotaczałaindywidualnegospodarstwa
rolnepracującychchłopów,nieodnosiłasiętylkoiwyłączniekonstytucja.Zkonstytu-
cyjnązasadąkorespondowałybowiemrównieżprzepisyustawowe.Tytułemprzykładu
wartotuprzypomniećtreśćart.131k.c.5,któryzwracałuwagę,że„przytłumaczeniu
istosowaniuprzepisówniniejszegokodeksunależymiećnawzględzieopiekę,którą
PolskaRzeczpospolitaLudowaotaczaindywidualnegospodarstwarolnepracujących
chłopów”.
Przyjętazarównowkonstytucji,jakiwaktachprawnychniższegorzędutermino-
logiarzutowaćmusiałarównieżnasiatkępojęćwykorzystywanąwokresiePRLprzez
przedstawicielidoktryny.Stądpojęcie„rolnikaindywidualnego”stałosiętypowym
określeniemstosowanymwliteraturzewceluprawnegowyodrębnieniaosobyprowa-
dzącejindywidualnegospodarstworolne6.
Zmianyustrojowe,jakiezaszływPolscepo1989roku,charakteryzującesięzjed-
nejstronyzerwaniemzdotychczasowymideklaracjamioszczególnejopiece,jaką
państwopowinnoroztaczaćnad„indywidualnymigospodarstwamirolnymichłopów
pracujących”,zdrugiejstronypozostałyjednakbezwpływunautartąjużtradycjęwza-
kresiepowszechnegowykorzystaniaterminu„rolnikindywidualny”wopracowaniach
doktrynalnych.Zdajesię,żeutrzymaniemtejtradycjizainteresowanyjestrównieżsam
ustawodawca,oczymświadczyćmożeterminologiawykorzystanawaktualnieobo-
wiązującejustawiezdnia11kwietnia2003rokuokształtowaniuustrojurolnego7,
wtymprzedewszystkimponowneodwołaniesiędopojęcia„rolnikaindywidualnego”,
które,jakbysięmogłozdawać,stałosiępewnymreliktem,nolensvolensodziedzi-
czonympoczasachPRL.Tymczasemwakcieprawnymofundamentalnymdlaprawa
rolnegoznaczeniu,jakąjest,przynajmniejznazwy,u.k.u.r.,ustawodawcazdecydował
siępowrócićdotejniecojużanachronicznejterminologii.
Zpowyższychwzględówsamtermin„rolnikindywidualny”możnatraktować
jakozastanyiniejakotypowydlapolskiejtradycjiprawarolnego.Niejestwszelako
intencjąautoradokonywaniewtymmiejscuwartościowania,czyposługiwaniesięnim
jestprawidłowe,czyteżwzmienionejrzeczywistościpolitycznejigospodarczejpowi-
3Podstawoweznaczeniemiaławtymwzględzienowelalutowaz1976roku(Dz.U.nr5,poz.29),która
zjednejstronyniedeklarowałajużpomocynarzeczindywidualnychgospodarstwpracującychchłopów
poprzezochronęprzedwyzyskiemkapitalistycznym,niemniejpodkreślałapowiązaniaindywidualnychgo-
spodarstwrolnychzsocjalistycznągospodarkąnarodową.Kolejnąistotnązmianęprzyniosłanowelaz1983
roku(Dz.U.nr39,poz.175),akcentującarodzinnycharaktertakiegoindywidualnegogospodarstwapracu-
jącychchłopów.
4Dz.U.z1989r.nr75,poz.444.
5Uchylonyzdniem1października1990roku(Dz.U.nr55,poz.321).
6Por.np.B.Banaszkiewicz,Prawneaspektypracywindywidualnymgospodarstwierolnym,Warszawa
1989;J.Nadler,Pojęcieindywidualnegogospodarstwarolnegowprawiepolskim,Wrocław,1996;K.Stefań-
ska,Modelindywidualnegogospodarstwarolnegowświetleznowelizowanegokodeksucywilnego,Państwo
iPrawo,1992,z.3.
7Dz.U.z2003r.nr64,poz.592(dalejcytowanajakou.k.u.r.).