Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.3.Wędrówkaniemieckichromantykówkunieznanejprzyszłości
39
jasnowypowiadałsięnatematkulturowegoicywilizacyjnegodorobkuPolaków,
oskarżającichopogrążeniesięwndzikościibarbarzyństwie”,przynajmniej
wporównaniuzespuściznąnaroduniemieckiego.Natymtlenieuzasadniona
byłanarodowo-cierpiętniczahisteria,którąPolacyrozpętaliwEuropiewcelu
uzyskaniapartykularnychkorzyści
34
.Jeszczewyrazistszesądywygłaszałnatemat
Żydów,jednoznaczniestwierdzając,żenietylkosąintrygantamirozgrywającymi
swojeinteresynaterenieNiemiec,alenadewszystkoniepasujądoniemieckie-
gopaństwa.Nieuważałichzatemzaelementpożądanywkraju,którychciałby
zachowaćjakordzenniegermański35.
Arndtowskawizjaojczyzny,obecnejwszędzietam,gdziesłychaćjęzyknie-
mieckibezwzględunaadministracyjneregulacje,ijasnewyodrębnienienarodu
zmasyobcoplemieńcówstanowiąswoistądekonstrukcjębiblijnegoetosunarodu
wybranego.Todramatplemienia,któremuobiecanoziemięprzeznaczenia,ale
jednocześniewezwanojedowiernościpowołaniuinieuleganiapokusiemie-
szaniasięzinnymiludami,abynieskierowałosiękuobcymbogomizasadom
życiainnymniżPrawo.OdrzucenieŻydówjakoelementuobcegonastąpiło
więcniejakonaskutekzastosowaniastricteżydowskiejzasady.Ideenarodowej
czystościiuniwersalizmuabstrahującegopozakonkretnemiejsceodniesienia
wprzedziwnysposóbwyrastałyztradycjiobcejśredniowiecznemuCesarstwu,
chociażnaniesiępowoływały,irówniefascynująconaodrzuconeśrodowisko
żydowskieoddziaływały.Przykłademtakiejtendencjimogąbyćznaczącere-
fleksjezawartewpochodzącymzpoczątkuXXwiekudramacieDybukSzymona
An-skiego,wypowiadaneprzezpostaćrebEzryela:
ŚwiatBożyjestwielkiaświęty.NajświętsząkrainąnaświeciejestErecIzrael.Wniej
najświętszygródtoJeruszalajim,wJeruszalajimnajświętszymmiejscembyłaŚwiąt-
nica,awniejNajświętszyPrzybytek.(ś)Naświecieżyjesiedmdziesiątludów,aznich
najświętszy–ludIzraela.LewicitonajświętszepokoleniewśródsynówIzraela,azpo-
śródLewitówKohanim.WśródKohanimnajświętszymbyłarcykapłan.(ś)Rokma
354dni,awśródnichdniświąteczne.Wyższaświętośćopromieniasabbaty.Pośród
sabbatównajświętszyJomKipur,sabbatsabbatów.(ś)Siedmdziesiątjęzykówjest
naświecie,awśródnichnajświętszaMowaŚwięta.NajświętsząjestTorawMowie
Świętej,awTorzeDziesięcioroprzykazań.WDziesięciorguprzykazańnadwszystko
świętszemjestImięBoga,Szemhawaja.(ś)Arazdoroku,woznaczonejgodzinie
jednoczyłysięczteryNajwyższeŚwiętości,gdywJomKipurarcykapłanwchodził
doNajświętszegoPrzybytkuiwymawiałImięBożeśItaotogodzinabezgranicbyła
tweintrinkendeWilde”BeyondCivilizationandOutsideHistory.TheDepictionofthePolesin
GustavFreytag’s“SollundHaben”,[w:]GermanyandEasterEurope.CulturalIdentitiesand
CulturalDiffeences,Hrsg.KeithBullivan,GoeffreyJ.Giles,WalterPape,EditionsRodopi
B.V.,Amsterdam–Atlanta1999,s.144.
34
ArndtErnstMoritz,PolenlärmundPolenbegeisterung(1848),[w:]ArndtsWerke.Kleine
Schriften,Bong&Co.,Berlin1912,s.128.
35
ArndtErnstMoritz,BlickausderZeitaufdieZeit,Eichenberg,Frankfurt1814,s.188-197.
