Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
50
Konspiracja„Zetu”wokresiezaborówiWielkiejWojny
kiego(Egoizmnarodowywobecetyki)iStanisławaBrzozowskiego(Legenda
MłodejPolski).
nPet”miałnietylkoideologiczne,aleikadrowepowiązaniaznZetem”.
KołanPetu”byłykierowaneprzeznbraci”zetowych,posiadającychduże
uprawnieniaorganizacyjne,łączniezprawembezwzględnegosprzeciwu
wobecuchwałkoła.WstrukturzenPrzyszłości”przyjętoteżtrójstopniowy
-bliźniaczopodobnydozetowego-układkonspiracji.Podzielonoczłonków
organizacjinanpromienistych”,nfilaretów”infilomatów”.Konspiracjaogniw
najwyższegostopniawtajemniczeniabyłabardzogłęboka,skrupulatnie
przestrzeganozasadyjejtajnościinieujawnianiawobecdziałaczyniższych
stopni.Dziękitemu,domomentuodzyskaniaprzezPolskęniepodległości
żadnezkółfilomackichnPetu”niezostałowykryteprzezpolicjępaństwza-
borczych.NadzórnadobliczemideowymibieżącądziałalnościąnPetu”spra-
wowałaDyrekcja77.
Petowcydziałaliprężniem.in.wŁodzi,gdziewspółdziałalizmiejscowymi
socjalistami.Wspólnieznimiinicjowaliiprowadzilistrajkszkolny1905r.,
anastępniebojkotszkółrosyjskichnZiemiObiecanej”przezpolskąmłodzież.
Organizowalirównieżakcjętowarzyskiegobojkotuuczęszczającychdoro-
syjskichplacówekuczniów,anawetichrodziców78.Dynamiczniedziałał
nPet”równieżwRadomskiem.WpoczątkachXXw.petowcyznaleźlisięm.in.
wlicznejgrupiemłodzieżyrelegowanejprzezwładzeoświatowezradom-
skiegogimnazjumzadziałalnośćpatriotyczno-wychowawczą.Odjesieni
1904r.delegatemtzw.DyrekcjinPetu”nagubernięradomskąbyłzwiązany
znZetem”studentTomaszMillak.Strukturypetowefunkcjonowałyrównież
wszkołachSandomierza,atakżewlubelskich,włocławskichiłowickich79.
NatomiastwzaborzepruskimkołanCzerwonejRóży”przekształciłysię
wlatach1907-1908wTowarzystwaTomaszaZana(TTZ)80.Celemtejorga-
nizacjibyło,wedługjejstatutu,rozbudzanieipielęgnowaniewmłodzieży
miłościorazpoczuciaobowiązkuwzględemojczyzny,jakteżideowekształ-
towaniedziałaczygotowychdopracyobywatelskiej,awraziepotrzebydo
walkizbrojnejoniepodległośćPolski.Wpowstaniu,anastępnierozbudowie
TTZodegraliistotnąrolę-jakomentorzy,instruktorzyczyteżspecjalniko-
misarze-działaczedelegowaniprzezZMP,m.in.EmilCyran,SzczepanGracz
77B.Hillebrandt,Polskieorganizacjemłodzieżowe…,s.21-22.
78M.Wołos,nOjczyźniesłuży”.DamianStanisławWandycz(1892-1974),Bełchatów-Kra-
ków-Warszawa2015,s.34-35.
79P
.A.Tusiński,NarodowaDemokracjawguberniradomskiejwlatach1893-1907,
[w:]Dziedzictworewolucji1905-1907,red.A.Żarnowskaiin.,Warszawa-Radom2007,s.309.
80J.Rakowski,Zetowcyipiłsudczycy(1)…,s.12,29-31;J.Szews,Filomacipomorscy.Tajne
związkimłodzieżypolskiejnaPomorzuGdańskimwlatach1830-1920,Warszawa1992,s.29-51.
