Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Koniecznejestpodkreślenie,żekwestiarelacjimiędzy
totalitaryzmemakatolicyzmemniepokoiłainiepokoinietylkoosoby
niewierzące,lecztakżewielukatolików.Tytułemprzykładuwspomnę
ks.JózefaTischneraorazjegoniemieckichmistrzówwtymtemacie–
Ernsta-WolfgangaBöckenfördegoiHansaMaiera.Filozofowie
cistaralisięszczegółowozanalizowaćpostawęswychniemieckich
współbraciwobecnazizmu,zwłaszczawmomencieprzejęciawładzy
przezHitleraw1933rokuinastępującegowkrótcezawarcia
konkordatuzIIIRzeszą,któremiałostworzyćpodstawydogłębszej
kooperacjikatolikówznazistami15.Totwierdzeniewkolejnych
tekstachbędziemymusielipoddaćweryfikacjiprzywykorzystaniu
źródełhistorycznych.
Totalitaryzmjakorewolucyjnyresentyment
Odsiebiejednakdodam,żeniewszyscywspółcześnimyśliciele
dochodządopodobnychwniosków.Sięgnijmydotekstówbrytyjskiego
filozofaRogeraScrutona:
Totalitarnesystemyrządzeniaorazideologiemająjedno
źródło,jakimjestresentyment.[…]Wmoimmniemaniu
resentymenttouczucie,którepojawiasięwkażdym
społeczeństwie.Stanowiononaturalnąkonsekwencję
konkurowaniaouzyskaniekorzyści.Totalitarneideologie
sąprzyjmowane,ponieważracjonalizująresentyment
ijednoczątych,którzygoodczuwają,wokółwspólnej
sprawy.Zkoleisystemytotalitarnerodząsięwówczas,gdy
ludzieopanowaniprzezresentymentpouzyskaniuwładzy
dążądoobaleniainstytucji,którepowierzyływładzęinnym,
takichjakprawo,własnośćireligia16.
Jeżelijesttak,jakchceRogerScruton,żetotalitaryzmmaswoje
źródłowresentymenciewobecdotychczasistniejącegospołeczeństwa
ikultury,towydajesię,iżtakżeKościółichrześcijaństwopowinny
byćofiaramitejpostawyzwolennikówtotalitaryzmu,jakointegralne–
choćnierazkontestowane–elementystaregoładu,zwalczanegoprzez
totalitaryzmijegozwolennikówztakązajadłością.
Wpewnymzakresiepotwierdzajątęhipotezęhistoryczne
rozważaniadwuwybitnychbadaczydziejównajnowszych,
