Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
czasie:ks.LeonPellowski–proboszczwZłotowieod1903r.,ks.BolesławDomań-
ski–proboszczwZakrzewieod1903r.,ks.MaksymilianGrochowski–proboszcz
wGłubczynieod1908r.,ks.AlfonsSobierajczyk–proboszczwBuczkuWielkimod
1905r.iks.WładysławPaszki–proboszczwSławianowieod1897r.
Ogromneznaczeniewwalceznaciskiemgermanizacyjnymmiałasamoobrona
ludnościpolskiej.Upowszechniłosięnauczaniedomowe,arolęnauczycieliodgry-
walirodzice.Dużejpomocyudzielałozałożonew1880r.wPoznaniuTowarzystwo
CzytelniLudowych,któreprzyczyniłosiędopowstaniawpowieciezłotowskim25
bibliotek5.Rozwijałosięczytelnictwopolskichgazet.Naziemizłotowskiejczytano
głównie„GazetęGrudziądzką”,„Pielgrzyma”wydawanegowPelpliniei„Gazetę
Gdańską”.Najpopularniejszabyła„GazetaGrudziądzka”,któramiałalicznedodat-
ki:elementarzepolskie,powieści,kalendarze,obrazkihistoryczne6.Popularnebyły
takżechóry,wtymnajstarszy,założonyw1884r.chórśw.CecyliiwZłotowie7.
Równieważnabyłasamoobronagospodarcza.W1902r.powstałwZłotowie
BankLudowy,założonyprzezmiejscowychpolskichkupcówirzemieślników.
PierwszymprezesemRadyNadzorczejzostałks.LeonLoewe-Kiedrowski,następ-
nie(od1903r.)ks.LeonPellowski,aponimks.BolesławDomański(od1904r.do
1935r.,zprzerwąnalata1906-1908,kiedyprezesembyłFeliksDuszyński).Dyrek-
toremBankubyłpoczątkowoJózefKapelski,aod1904r.dośmierciw1927r.Paweł
Panglisz.Bankrozwijałsiębardzodynamicznieiw1914r.liczyłjuż598członków8.
DrugąpolskąinstytucjągospodarcząwZłotowiebyłazałożonaw1906r.spółdziel-
niarolniczo-handlowa„Rolnik”.Spółdzielniaskupywałapłodyrolneorazsprze-
dawałanawozysztuczne,opał,maszynyrolniczeiinneartykułyniezbędnewgo-
spodarstwachrolnych.Pierwszymkierownikiem„Rolnika”zostałFlorianNoryś-
kiewicz,aod1913r.do1924r.StefaniaNoryśkiewicz9.PrezesemRadyNadzorczej
byłwlatach1908-1935ks.BolesławDomański10.
WzwiązkuzdziałalnościąKomisjiKolonizacyjnejpowstałw1909r.wZłotowie
BankParcelacyjny.Byłatospółdzielnia,nastawionana:zakupisprzedażziemirol-
nej,dostarczanieśrodkówpieniężnych,pośredniczenieprzyzakupie,sprzedaży
idzierżawieniuziemi.Wykupiłonzrąkniemieckichponad3800haziemi.W1915r.
1111111
5J.Wróblewski,KsiążkapolskanaZiemiZłotowskiejwlatachniewoli,[w:]Książkaibiblioteki
wZłotowskiemiBytowskiem,red.A.Czechowicz,Koszalin1976,s.21.
6K.Trzebiatowski,OświataiszkolnictwopolskienaPomorzuZachodnimwpierwszejpołowieXX
wieku1900-1939,Poznań1961,s.26-28.
7H.Lehr,E.Osmańczyk,PolacyspodznakuRodła,Warszawa1972,s.237.
8J.Kloskowski,BankLudowyZłotów1902-1992,Złotów1992,s.10-11,37;J.Kocik,Spółdziel-
czośćpolskanaZiemiZłotowskiejwlatach1902-1974,„RocznikNadnotecki”,t.8,1977,z.2,
s.49-50;J.Staszewski,Ziemiazłotowska...,s.102.
9K.Pietrzak-Pawłowski,SpółdzielczośćpolskanaZiemiachZachodnichiPółnocnych1918-1939,
Warszawa1967,s.26;50-lecieSpółdzielniChłopówZiemiZłotowskiej1906-1956.Wrocznicęza-
łożenia„Rolnika”GminnejSpółdzielni„SamopomocChłopska”wZłotowie,red.H.Jaroszyk,
Złotów1956,s.27-28;J.Staszewski,Ziemiazłotowska...,s.102-103.
10J.Kocik,Spółdzielczośćpolska...,s.50.
11
