Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Przerywanarównowagawhistorii
Przerywanarównowagawhistorii
Dlahistoriinaszejcywilizacjicharakterystycznajestpostępującaakumulacja
wiedzy,ideioraztechnologii.Niejesttojednakprocesprostyanioczywisty.
WedługsformułowanejprzezNilesaEldredge’aiStephenaGouldateoriiewo-
lucji,zwanejteoriąprzerywanejrównowagilubpunktualizmem,ewolucjabio-
logicznanieprzebiegawsposóbpłynnyanistopniowy,lecznaznaczonajest
gwałtownymizmianami,któreprzeplatająsięzokresamiwzględnegozastoju3.
WksiążceTheGreatandHolyWar(Wielkaiświętawojna)historykPhilipJen-
kinswysuwatezę,żetosamodotyczyrównieżewolucjikulturowej4.Rzeczy-
wiście,począwszyodzagadkowejeksplozjiekspresjiartystycznejnapogra-
niczuewolucjibiologicznejikultury30000lattemu,akumulacjawiedzyiidei
następowałazrywami.Okres2700–2500latp.n.e.wstarożytnymEgipciebył
czasemwielkiegofermentu–epokąImhotepa,pierwszegowielkiegopolima-
tyodzaraniahistoriipisanej,orazwielkichpiramidwGizie.Potemnastąpiły
setkilatwzględnegozastojukulturowegoupływającegopodznakiemtrady-
cjiinaśladownictwa.PodobniebyłozestarożytnąMezopotamią–uważaną
częstozakolebkęzachodniejcywilizacji–wktórejpokulturowymporusze-
niuwtrzecimtysiącleciup.n.e.nadszedłciągspołeczeństwnaśladujących.
WstarożytnejGrecjikulturowezrywynajpierwcywilizacjiminojskiej,apotem
mykeńskiejwdrugimtysiącleciup.n.e.ustaływtakzwanychwiekachciem-
nych.Podługimokresiewzględnegozastoju,trwającegodoVIIIwiekup.n.e.,
nastąpiłoożywienie,któregokulminacjąbyłrozkwittwórczościwokresiekla-
sycznymprzypadającymnaVwiekp.n.e.,określanymianemzłotegowieku
Aten.PokulturowymwyrafnowaniuPaxRomanazarządówcesarzaAugusta
napoczątkuIwiekun.e.nastałyeuropejskiewiekiciemneidopierodojrza-
łeśredniowiecze,aostatecznieodrodzenie,ponownietchnęłynowąenergię
twórcząwkontynent.Kolejnympowiewemradykalnejinnowacjibyłarewolucja
przemysłowanaprzełomieXVIIIiXIXwieku.Kulturoweskokidoprowadziłydo
bezprecedensowejakumulacjiwiedzy.„Człowiekrenesansu”,wbrewznacze-
niutegopopularnegookreślenia,zapewnejakopierwszywhistoriiniebyłjuż
wstanieopanowaćcałościaninawetwiększejczęścipodstawowejwiedzy
swojejepoki.Zawrotnetempogromadzeniainformacjiirozwojunauki,choć
fascynująceiinspirujące,majednakswojącenę.Jestniąfragmentacjawiedzy,
wskrajnejpostacinazywananiekiedybałkanizacją.Bałkanizacjaopisywana
jestwangielskiejWikipediijako„pojęciegeopolityczne,używanepierwotnie
17
