Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Epokanowości
doopisuprocesurozpadaniasiębądźpodziałuregionulubpaństwanamniej-
szeregionylubpaństwa,któreczęstosąwobecsiebiewrogonastawionelub
niewspółpracującezesobą.[…]Pojęciategoużywasięrównieżnaokreślenie
innychformdezintegracji.[…]Niektórzyuważająjezapejoratywne”–naprzy-
kładja.Domyślamsię,żezjawiskotonękawiększośćdziedzinnauki;napew-
nodotyczymoich–neuropsychologiiineurobiologii.Wdalszejczęściksiążki
będziemowaospowalniającymwpływiebałkanizacjinatedwiedziedzinyoraz
opróbachprzezwyciężeniajejnegatywnychskutków.
Wielerodzajówrewolucji
WimponującymdzieleSapiens.OdzwierzątdobogówhistorykYovalNoahHa-
rariwysuwahipotezękilku„punktówprzegięcia”wrozwojunaszegogatunku
5
.
Pierwszymbyłarewolucjapoznawcza,wktórejpojawiłsięjęzykumożliwiający
formułowaniewypowiedzispekulatywnych,około70000lattemu.Drugitore-
wolucjaagrarna,wktórejnastąpiłoodejścieodłowiecko-zbierackiegotrybuży-
cia,udomowienieroślinizwierzątorazzakładaniestałychosad,około30000lat
temu.Byłatozarazemepokarewolucjikulturowej(nienależymylićjejzrewolucją
kulturalną,czyliprzewrotemspołecznymzainicjowanymwieletysięcylatpóźniej
przezMaoTse-tungawChinach).Trzecipunktprzegięciastanowiłarewolucja
naukowa,naktórązłożyłosięsystematycznegromadzeniewiedzyempirycznej,
ekspansjamorskaiodkrycieAmerykiprzezEuropejczykóworazpowstanieka-
pitalizmu,około500lattemu.Punkttenprzyniósłcoś,czegodotejporypozba-
wionybyłludzkiZeitgeist:„przyznaniesiędoniewiedzy”.WedługHarariegoaż
dotegoczasuspołeczeństwowychodziłozdomyślnegozałożenia,żewszystko,
cowartepoznania,zostałojużodkryteiżejeśliktośczegośniewie,towystarczy,
żebyzajrzałdostarszychtekstów–wspołeczeństwiestatycznympodwzględem
informacyjnymwskazówekdotyczącychprzyszłościszukałosięwprzeszłości.
Zaledwieokoło500lattemutofundamentalnezałożenieustąpiłomiejscaprzy-
znaniusiędozbiorowejignorancjiinieustannemudążeniudozdobywaniano-
wejwiedzy.Czwartympunktemprzegięciabyłarewolucjaprzemysłowa,wktórej
nastąpiłrozwójgospodarkirynkowejimaszyn,około200lattemu.
Chronologiapunktówprzegięciajestprzybliżonainiedokładna.Niemniej
jednakprzyjrzeniesięodstępomczasowymmiędzynimiokazujesiębardzo
18
