Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I
„KimbyłówkrólArtur”
Przezponad1000lathistoriażyciaiśmierciArturabyłanajważniejszymmitemwyspBrytanii.Okoliczności
jegodojściadowładzy,począwszyodniejasnegopochodzenia,opowieśćojegodokonaniachjakokrólaiwodza
CeltówwwojnachprzeciwkoSasom,ustanowieniedługiegoistabilnegopokoju,rozpadjegodworu,wybuch
wojnydomowejiwkońcujegośmierćnapolubitwynaskutekzdradybyłyhistoriami,którenieustająco
opowiadanoitkanownowysposób,takabydostarczyćnowychprzesłańnanoweczasy,ażzbiegiemlatstały
sięonepraktycznieniedoodróżnienia.EwolucjatatrwałaodGodfrydazMonmouthwXIIwieku,poprzez
Malory’egowwiekuXViTennysonawXIX,ażdoJohnaArdena,MontyPythonaifilmuExcaliburJohna
BoormanawXXstuleciu.Każdyokres,każdasubkulturaodtwarzałaswojegowłasnegoArtura,czasami
dalekiego,czasamizbliżonegodopostaciznanejzezbioruopowieściludowych,powtarzanychwśredniowieczu.
Sagaarturiańskajestjednakczymświęcejniżtylkokonglomeratemopowieściułożonychprzez
średniowiecznychminstreli.IstotnejestwięcpodjęciepróbyoddzieleniaArturazromansów–ArturaGodfryda,
Malory’egoiśredniowiecznychtrubadurów–odArturahistorycznego:wojownikazwiekówciemnych,
naktóregopostacizostałanadbudowanacałareszta.
JeżelimamyzrekonstruowaćbiografięhistorycznegoArtura,musimyodrzucićpóźniejszeanachronizmy,
ozdobnikiidodatkitworząceelementyśredniowiecznegotła.Wymagatonadzwyczajnejostrożności.Materiał,
którypojawiasięwśredniowiecznychopowieściach,niepochodzącyjednakzVIiVIIwieku,może,napierwszy
rzutoka,wydawaćsiępóźniejszymwtrętem.Mimotonienależywykluczyć,żejegoczęśćmogławywodzićsię
ztradycjiustnejutrwalonejwKornwalii,WaliiczyBrytaniilubnawetzeźródełpisanych,kopiowanych
wkolejnychwiekach,alepóźniejzaginionych.Niektórzybadacze,odrzucająccałątęotoczkę,ograniczająswoje
zainteresowaniazaledwiedodwóchkrótkichwzmianekw„RocznikachWielkanocnych”1:
516:BitwapodBandon,wtrakciektórejArturwziąłkrzyżnaszegoPanaJezusaChrystusanaswojeramionanatrzydniitrzynoce,
iBrytyjczycyzostalizwycięzcami
537:BitwapodCamlann,wktórejArturiMedrautzginęli[lubpadli].
Tedwiewzmiankisąpunktemwyjścia,naszymnieredukowalnymminimum.Wtychkilkusłowachmamy
dowódnato,żeArturistniałnaprawdęorazżewewczesnymVIwiekubyłpostaciąbardzoznaną–mamyteż
dowódnajegosławęjakowojownikaiwodza.Niewspominająonejednakosprawowanejprzezniegowładzy
królewskiej,copowoduje,iżniektórzyzbadaczy,opierającsięnatychinformacjach,dowodzą,żeArturnie
mógłbyćkrólem.Jesttojednak,jakzobaczymy,zbytdalekoidącywniosek.Wiekirozumuinaukiprzyniosły
wieleatakównahistorycznośćArtura,cobyłozrozumiałąreakcjąnaprzejawyśredniowiecznejłatwowierności.
Pojawieniesięelementówmagicznych–Merlina,opowieścioGraalu,mieczawkamieniu,PaniJeziora
–przebrałymiarę.OwamagiapopchnęłaracjonalniemyślącychhistorykówdozanegowaniaArturajakopostaci
historycznej,anawetdoprowadziładotego,żeniektórzyzaczęligotraktowaćjakouosobionestarożytnebóstwo
celtyckie2.
Pomimotychzastrzeżeńistniejąlicznewskazówkidowodzące,żeArturbyłpostaciąrealną.Celemniniejszej
książkijestzbadanietychświadectworazprzyjrzeniesię,wjakisposóbhistorycznyArturpasujedorealiów
VIwieku.Archeologia,którapodążawłasnymiścieżkami,jestzbytmałowiarygodna,abyudowadniaćlub
negowaćjegoistnienie,alemożebyćwykorzystanadlazrozumieniaspołecznych,ekonomicznych,kulturowych
ipolitycznychrealiówludziżyjącychwowychczasach.DziękitemuwidzimyArturajakopostaćzkrwiikości,
ajegowspółczesnychjakoprawdziwychludzi,zktórymiwchodziłonwrelacjeosobiste,społeczneipolityczne,
orazBrytanięzVIwiekujakoprawdziwąkrainęzjejmiastamiiwioskami,polamiigospodarstwami,jej
