Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
portami,warowniami,sieciądrógiszlakówhandlowychorazmnogościąkrólestw–tymsamymmamyszansę
ujrzećprawdziwądynamikęspołeczeństwawiekówciemnych.Zobaczymy,wjakisposóbkolejelosówArtura
byływynikiemniespokojnychizmiennychczasów,wktórychdanemubyłożyć.Zobaczymyteż,żewpodobny
sposóbukształtowałysięhistorieinnychówczesnychwodzów.Jakzauważymy,Arturbyłprawdziwym
dzieckiemswoichczasów.
Tradycje,zarównolokalne,jakiregionalne,sąnadzwyczajtrudnedooceny.Niektóreznichsąniczym
więcejjaktylkolegendamistworzonymiwceluwyjaśnieniajakiegośszczególnegoukształtowaniaterenulub
nieznanegomegalitu,opowieściami,którymprzyznanopewneznaczeniepoprzezichpowtarzanieiutożsamianie
sięztym,coniesieichtreść.Jednakinnetradycjeokazałysięprawdą.OpowieśćoTroiprzekazanaprzez
Homeraprzezdługiczasbyłatraktowanajakoczystopoetyckafikcja.JednakwykopaliskaFrankaCalverta
iHeinrichaSchliemannadowiodły,żeTrojarzeczywiścieistniała.Wkornwalijskiejtradycjiprzetrwałalegenda
okościelezIXwiekupogrzebanymwPerranzabuloe.W1835rokuprzemieszczającesięwczasieburzypiaski
rzeczywiścieodsłoniłyniewielkiiniewątpliwiebardzostarybudynek.Kolejną,jeszczebardziejniezwykłą
opowieściązWestCountryjesttradycjamówiącaotym,żedruidzizCheesewringwydzielaliwino,korzystając
zezłotegokielicha–w1837rokuwkurhanieRillatonBarrow,około400metrówdalej,odnalezionozłoty
pucharzepokibrązu3.Sposób,wjakiwiedzatazostałanabyta,utrwalonaiprzekazana,wtymprzypadkumusi
byćkwestiąspekulacji,aleokazałosię,żelokalnatradycjazawierapewneelementyprawdy.
OpróczArturaistnielirównieżinniwodzowie.MiałonswoichprekursorówjużwVwieku,alerównież
następcówwVIiVIIstuleciu,którzyrówniewojowniczoiheroiczniestaralisiępowstrzymaćidącychnazachód
Sasów.WśródsamychSasówrównieżbyłowieluprzywódcówwojskowych,aimionaniektórychznich
przetrwałydonaszychczasóww„KroniceAnglosaskiej”.JednakwArturzebyłocośosobliwego,coś
wyjątkowego,cospowodowało,żepamięćonimbyłaszczególniecenionaiczczona,dalekobardziejniż
jakiegokolwiekinnegowojownika.CozatemczyniłoArturatakwyjątkowym?
Dawnyiprzyszłykról
Specyficznącechąkulturyceltyckiejjestto,żechoćzwycięstwabyłynajbardziejpożądaneiżarliwie
wychwalane,tojednakwielkieklęskipamiętanonajdłużejiwspominanoznajwiększymrozrzewnieniem.Pewne
elementytegosposobumyśleniaprzetrwaływewspółczesnejBrytanii,którawciążjestprzecieżczęściowo
celtycka.Kiedysłyszymyoheroicznejbrawurze,którejświadkiembyłaDunkierka,musimysobieprzypominać,
żehistoriataopowiadaomasowejrejteradzieBrytyjczykówwobliczuwrogiegoataku,aniejakimś
spektakularnymzwycięstwie.JednakDunkierkaosiągnęłastatusczegoś,cowtajemniczysposóbstałosię
wspanialszeniżzwycięstwo.Aprzecieżjużdużo,dużowcześniejBrytyjczycynostalgicznieutożsamilisię
zwielkąklęskąArtura,kontemplującśmierćswojegobohaterapodCamlann.JakpowiedziałLeslieRouse:„To
bohaterstronyprzegranej.KrólArturbyłtym,któryutrwaliłsięwwyobraźni”.Byłoczymśniezwykłym,
żetozdobywcyulegliduchowipodbitych.Jung,komentująctozjawisko,porównywałjezindianizacją
imigrantówprzybywającychdoNowegoŚwiata,którzyprzecieżwywodzilisięzróżnychkręgów
cywilizacyjnych–amerykańskieceremonieinicjacyjnewszkołachwyższychmająswojeźródłowindiańskich
rytuałachprzejścia,abialiprzywódcyamerykańskichsektreligijnychwykazujączęstotendencję
donaśladowaniaindiańskichszamanów.WpodobnysposóbImperiumRzymskieuległoreligiimisteryjnej,
wywodzącejsięodbliżejnieznanejiuciskanejludnościpodbitej4.Byćmożewięcniejestczymś
nadzwyczajnymdlaAnglików,żezaadoptowaliArtura.Przezwieki,którenastąpiłypojegośmierci,Arturstał
sięsymbolemukazującymchwałęBrytaniitaką,jakabyłaonakiedyś,imogłabytrwać,gdybyniezostała
zniszczonaprzezsaskichnajeźdźców.
ZczasemwyobrażenieArturastałosięnasieniem,zktóregokiełkowałaideanarodowościbrytyjskiej.
WwiekachciemnychiwewczesnymśredniowieczuCeltowiewidzieliwArturzeutraconegoprzywódcę,który
