Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
17
uczeńmoralnychoponadczasowejaktualności.Historiografiętego
okresucechowałznacznystopieńskonwencjonalizowania,przyczym
skłonnośćdostosowaniakonwencjibyłanietyle(aprzynajmniejnie
zawsze)efektemświadomejdecyzji,ilewynikałazrozpowszechnione-
gomyśleniawkategoriachtychkonwencji,stanowiącychjakgdybygo-
toweschematymentalne,stosowanedopercepcjiiopisywaniaświata30.
BadaniaŻmudzkiegoiPacawykazałyobecnośćtakichkonwencji
wkroniceGalla,równieżwjejpartiachpoświęconychwydarzeniom
zkońcaXIw.Autorzytychpracprogramowoograniczająsięwyłącznie
dobadanianarracjiiuchylająododpowiedzinapytanieorzeczywisty
przebiegwydarzeń.Niezmniejszatoichznaczenia,gdyżbadaniespo-
sobówkonstruowania(obrazu)przeszłościjestzadaniemrównieważ-
nymjakrekonstruowaniesamejprzeszłości.Jesttojednaksytuacja
frustrującazpunktuwidzeniabadaczapodejmującegotodrugiezada-
nie.Wobecbrakuinnychniezależnychźródełbezjednoznacznejodpo-
wiedzimusibowiempozostaćpytanie,czymamytudoczynieniawy-
łączniezestrukturamikonwencjonalnymi,którychobecnośćwkronice
możnawyjaśnićprzekonaniemkronikarzaorazjegoinformatorówiod-
biorców,żetakwłaśniebyło,botakpowinnobyćitaktobywazawsze,
czyteżmożewkonkretnychprzypadkachkonwencjonalnyobrazodpo-
wiadał(przypadkowolubnie)sytuacjirzeczywistej.
Trzebaprzytympamiętać,żeGallniepisałkompletnejbiografii
HermanaanihistoriiPolskijegoczasów.Zanotowałjedyniegarśćin-
formacji,któremiały,jegozdaniem(lubzdaniemjegoinformatorów),
znaczeniezpunktuwidzeniagłównegocelukroniki,awięcpozwalały
wyeksponowaćzaletyBolesławaIII,wykazaćjegoprawadowładzyjako
jednegozDpanówprzyrodzonych”iusprawiedliwićbuntprzeciwojcu.
DlategoWładysławIniepełniautonomicznejroliwnarracji31.Jest,jak
zauważyłJarosławNikodem,tylkoDojcemtakiego[znakomitego]dzie-
cięcia”,awdodatkunieudacznikiem,któryniesprawdziłsięwżadnej
roli:władcy,wojownikaaninawetrodzica(ojca)32.Trudnojednoznacz-
niewskazaćprzyczynytaksurowegopotraktowaniaksięciaprzezopi-
sującegogokronikarza,aleuzasadnionewydajesięprzypuszczenie,że
30Por.tamże,s.141,142.
31S.Trawkowski,WładysławI,s.64.
32J.Nikodem,Parensarenstantipueri.WładysławHermanwGallowejwizjidziejów
dynastii,KH117(2010),z.1,s.14in.
