Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
40
CzęśćI.Teoriekryminologiczne
brakobszarówżyciowych,którewzbudzająszczere
zaangażowanieczłowieka,otwieraprzestrzeńdonudy,
doposzukiwanianowychaktywności,którewniesprzy-
jającychwarunkachmogąbyćniezgodnezprawem.
Zaabsorbowanie,jakoczynnikpowstrzymującyprzed
przestępczością,tojednakjedenzesłabszychpunk-
tówteoriiHirschiego.Zauważyłtonawetsamautor
(Burke,2005,s.210).Wczasietestowaniaswojejteorii
spostrzegł,żechłopcy,którzypracowaliibylibardzo
zaangażowaniwróżnegorodzajukonformistyczne
działania,takżewnieletniościdopuszczalisięwielu
czynówdewiacyjnych(Newburn,2017,s.252).Nawet
dzieci,któreosiągajądobrewynikiwnauceimają
zainteresowaniapozaszkolne,zachowująsięwnieod-
powiednisposób,m.in.stosującbullyingwszkoleczy
winnejgrupierówieśniczej(np.wklubiesportowym).
Dziecizwyższymkapitałemspołecznymmająjednak
większeszansenauniknięcieformalnychkonsekwencji
swoichzachowań(Chambliss,1973).
Ostatnielementwięzispołecznejzdefiniowany
przezHirschiegotoprzekonanie.Jestononiczym
innym,jakinternalizacjąkonformistycznychpostaw
wyznawanychprzezwiększośćspołeczeństwa.Imbar-
dziejjednostkajestwewnętrznieprzekonanaosłusz-
nościtychnorm,tymtrudniejjejbędziejezłamać.
Wodniesieniudotegokomponentuteoriiznówjednak
pojawiająsięwątpliwości.Przedewszystkimnależałoby
sięzastanowić,cojestprzyczyną,acoskutkiem:czy
przestępczośćmłodychosóbjestwynikiemsłabego
przekonaniaoobowiązywaniupewnychzasad,czy
teżsłabeprzywiązaniedozasadjestkonsekwencją
podejmowaniazachowańdewiacyjnych(Newburn,
2017,s.252)?Wbrewpozorombardzomałonieletnich
jestwewnętrzniezupełnienieprzekonanychdopod-
stawowychnormspołecznych.Ztegopowodu,gdy
dopuszczająsięczynówkaralnych,musząstosować
technikineutralizacji,októrychpisząMatzaiSykes
(1957;zob.podrozdz.2.6.6).
Zawspomnianymprzekonaniemokonieczności
przestrzeganianormspołecznychwłaściwychdla
konformistycznegootoczeniastoijednakzałożenie,
żewiększośćczłonkówspołeczeństwapodzielate
samewartościaksjonormatywne.TravisHirschizda-
wałsobiesprawęztego,żejegokoncepcjamaswoje
ograniczenia.Pisał,żeUjeślidewiantjestzwiązany
zsystememwartościodmiennymodobowiązującego
wkonformistycznymspołeczeństwie,towkontekście
tejteoriiniemaczegowyjaśniać”(cyt.za:Siemaszko,
1993,s.243).
Drugąważnąteoriąkontrolijestogólnateoria
przestępczości,którąTravisHirschiopracowałwraz
zMichaelemGottfredsonem.Zgodnieztąkoncepcją
zachowaniekryminalneUmiałobybyćwynikiemzbyt
niskiejsamokontroli,któratocechaosobowości,
łączącasięztendencjądozachowańhedonistycz-
nych,pozwalającychuzyskiwaćszybkiezaspokojenie
doraźnychpotrzeb,byłabynastępstwemniewłaściwego
(nieadekwatnego)wychowania”(Błachut,Gaberle,
Krajewski,1999,s.129).Autorzytłumacząnajpierw,
jakiegorodzajunatychmiastowekorzyściprzynosi
popełnienieprzestępstwa.Jesttoprzedewszystkim
bardzoszybkiezaspokojeniekonkretnychpotrzeb
beznadmiernegowysiłku(uzyskaniepieniędzybez
pracy,seksubezzalecaniasię,zemstybezdługiego
czekanianawyroksądu).Cowięcej,popełnienieprze-
stępstwanaogółniewymagajakichśszczególnych
kwalifikacjiczyzdolnościplanowania(Gottfredson,
Hirschi,1990,s.87–91).Tozatembardzoatrakcyjna
opcjadlaosób,któremająproblemyzodroczoną
gratyfikacją(cowogólejestdośćcharakterystyczne
dladzieciimłodzieży),sąmniejkonsekwentne,
pracowiteiwytrwałeoraznieposiadająalbonie
ceniąrozbudowanychfunkcjipoznawczych(tamże).
Autorzytwierdzą,żeniskasamokontrolajestściśle
związanazprocesemsocjalizacjiiniedostatkami
wychowawczymi.
Sprawdźsię!
1nJakiesąpodstawowezałożenianurtupozytywistycznego?
2nJakiekierunkiwyróżniamywramachnurtupozytywistycznego?
3nCodokryminologiiwniosławłoskaszkołaantropologiczna?
4nJakEmileDurkheimrozumiałpojęcieanomii?
5nCzymjestmultikauzalizm?
6nOpiszstrefymiastaszkołychicagowskiej.
7nNaczympolegateoriazróżnicowanychpowiązań?
8nOpiszteorięanomiiRobertaMetrona.
9nJakAlbertCohenopisywałkulturęklasniższych?
10nCotosąUpunktyskupienia”wedługWalteraMillera?
11nWymieńiopisztechnikineutralizacjiDavidaMatzyiGreshamaSykesa.
12nNaczympolegateoriakontrolispołecznejTravisaHirschiego?
