Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
BracaBachtnowe
37
rzemipływałpoMorzuŚródziemnym,potemzaciągnąłsiędoLegiiCudzoziemskiej.
Doświadczenie,wyniesionezesłużbywLegii,odcisnęłopiętnonajegoosobowości.
Zostajeciężkorannywbojach,jakieLegiatoczywAfrycePółnocnej,grozimuutrata
ręki,wielednispędzawszpitalu.
Latemroku1924osiadawParyżuiwiążesięztygodnikiem„Ogniwo”,zktórym
współpracujedozamknięciaczasopismawroku1928.„Paryski”okrestrwadoroku
1932,kiedytoBachtinporzucarosyjskąkolonięwstolicyFrancjiiprzenosisiędo
Anglii.Tutajwreszcieudajemusięustabilizowaćzawodowo:poobroniewCambridge
pracydoktorskiejwzakresiefilologiiklasycznejpodejmujepracęwSouthampton
University,anastępniezatrudniasięnauniwersyteciewBirmingham(WydziałLin-
gwistyki),gdziepracujeażdonagłejśmierci,spowodowanejzawałemserca9lipca
1950roku.
TymczasemMichaiłpozostałwRosjiipróbowałsięprzystosowaćdoporewolucyj-
nejrzeczywistości.PoucieczcezgłodującegoPiotrogroduodbywałperegrynacjepo
prowincjiwposzukiwaniubezpiecznegomiejsca.Wlicznychankietachicurriculum
vitaeztegookresu,wypełnianychprzyokazjiubieganiasięoposadęnauczyciela
wróżnychszkołach,podajezmyślone,częstozupełniefantastycznedaneoswojejdro-
dzeedukacyjnej(wjednejankiecieosobowejnapisał,żespędziłkilkasemestrów
wMarburgu,studiującfilozofię;zazwyczajjednakwykorzystywałdaneswojegobrata,
któryrzeczywiściestudiowałwPetersburgu).Zależnieodsytuacjiiadresatapodaje
różneinformacje,swobodniezmieniającdatęurodzin,wstąpieniaiukończeniagimna-
zjów,studiówuniwersyteckichwOdessieiPiotrogrodzie,poprzednichmiejscpracy
5.
Zatemzestawiającdowolnie,najczęściejfikcyjne„fakty”,Michaiłkonstruujeswoją
biografię,dopasowującjądozmieniającejsięrzeczywistości.Postępujewtensposób
nietylkowtymwczesnymokresieżycia,lecztakżepóźniej,odpowiadającnaprzykład
napytaniaśledczegowroku1929,kiedyznalazłsięwareszcie,czyskładającpodania
opracę(ostatnitakiżycioryssporządziłwroku1944,kiedystarałsięostanowisko
wykładowcywInstytuciePedagogicznymwSaransku).Tęsamąskłonnośćdoryzyka
widaćwjegodecyzjiprzystąpieniadoobronypracydoktorskiejjużpowojnie(1946)
bezposiadaniadyplomuukończeniaszkoływyższej
6.
Porównujączsobą„przebiegiżycia”NikołajaiMichaiła,możnadostrzecwyraźne
podobieństwa.Przedewszystkimrzucasięwoczyskłonnośćdoigraniazlosem,po-
dejmowanianagłychryzykownychdecyzji,nierazgraniczącychzeswegorodzaju
awanturnictwemżyciowym.BoczymżebyłozaciągnięciesiędoLegiiCudzoziemskiej
Nikołaja,bardzowyrafinowanegointelektualisty,czytającegoworyginaleAjschylosa
iinnychautorówstarożytnych,absolwentajednegoznajlepszychwówczasuniwersy-
tetóweuropejskich–decyzja,któraniedokońcabyławymuszonaprzezokoliczności
zewnętrzne?AlbokarkołomnewyczynyMichaiła,komponującegownastroju„rado-
snejtwórczości”swojeżyciorysy?Samizresztąotymawanturnictwiewspominali
izdawalisobiesprawęztego,żewtakimawanturnictwieuczestniczą.Kiedyprzyja-
cielmłodszegobrata,filozofMatwiejKagan,uczeńHermannaCohena,napoczątku
5Por.Н.А.Паньков,Загадкираннегопериода,„Диалог.Карнавал.Хронотоп”1993,nr1(2).
6Por.B.Żyłko,Bachtininowomowanaukisowieckiej[w:]DoBachtinaidalej,red.B.Małczyński
iR.Włodarczyk,Wrocław2006,s.103–105.
