Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
TelesforPoźniak
Szczególnieważnąrolękulturowo-formacyjnąodgrywaładiasporabułgarska
wOdessie.Dotegomiastanadczarnomorskiegościągałananaukędoszkółrosyjskich
patriotycznieisłowianofilskozorientowanamłodzieżbułgarska.Wjejkręgu–pod
wpływemrosyjskichdziałaczykonserwatywnychorazslawistówzośrodkównauko-
wychrosyjskich–szerzyłysięzainteresowaniarodzimąhistorią,etnografiąifilologią.
Zinspiracjiidziękipomocysłowianofilówrosyjskichwroku1842ukazałsiętutaj
pierwszyzbiórbułgarskichprzysłówipieśniludowych,sporządzonyprzezwybitego
publicystębułgarskiegoIwanaBogorowa(1818–1892)
4.Wtymśrodowiskuaktywno-
ściąsięodznaczałinnywybitnydziałaczbułgarskinaniwieoświatowejipolitycznej,
słowianofilirusofilWasiłApriłow(1789–1847).Najegopoglądymocnywpływwy-
warłarosyjskanaukafilologicznaihistoryczna,zktórejprzedstawicielamisięzetknął
podczaspobytuwMoskwie.Zapalonypublicystazachęcałmłodzieżbułgarskądo
studiowaniawRosjiipropagowałwśródniejliteraturęrosyjską.Byłzwolennikiem
tezyobułgarskimpochodzeniutwórcówpiśmiennictwastarosłowiańskiego.Broniłjej
wswychpublikacjachdrukowanychwOdessie
5.WOdessieukazałasiępracawykła-
dowcymiejscowegoLiceumim.księciaArmanda-EmanuelaRichelieu,Konstantina
P.Zielenieckiego(1812–1858),pt.Ojęzykucerkiewnosłowiańskim,jegopoczątkach,
twórcachilosachhistorycznych(1846).AutorpodnosiłwniejzasługiBułgarówdla
rozwojukulturySłowian.Miałaonacharakterpodręcznika,którymBułgarzyodescy
chętniesięposługiwali
6.
Wtymkręgupierwszychpowiązańkulturalno-naukowychipolitycznychbułgar-
sko-rosyjskichlokujesięprzedewszystkimpostaćJurijaI.Wenelina(1802–1839).
Wenelin,związanyzUkrainąpochodzeniem,urodzonywokolicachUżhorodu,pokil-
kuletniejnaucenaUniwersytecieLwowskim,krótkimpobyciewKiszyniowie,gdzie
sięzetknąłzzadomowionymitutajBułgarami,wposzukiwaniuwiedzydotarłdoMo-
skwy.Podjąwszywstarejstolicystudiauniwersyteckie,poznałelitęsłowianofilów
moskiewskichnaczelezSiergiejemAksakowemiMichaiłemPogodinemorazprze-
bywającegowniejWasiłaApriłowa.ZnajomośćbezpośredniązBułgariązawarł
wroku1828.Przebywałwtedynajejtereniepodczaswojnyrosyjsko-tureckiej.Wcza-
sietej„wojennej”wyprawyzebrałwieledokumentówrękopiśmiennych,którezostały
uzupełnioneprzezApriłowa.Zająłsięodrazuichinterpretowaniemwduchuideologii
Е.Георгиев,Основинаславистикаибългаристика,Cофия1979,s.201.Zawartewartykuleinformacje
faktograficzne,dotycząceslawistykijęzykoznawczej,pochodząztychpracEmilaGeorgijewa.Terminami
„słowianofilstwo”,„panslawizm”,„narodnictwo”,„poczwiennictwo”,„okcydentalizm”,„liberalizm”,
„romantyzm”,„pozytywizm”,„realizm”,„wpływ”,„adaptacja”posługujęsięjakokategoriamizzakresu
historiiideiorazsocjologiiliteraturyikultury.Por.A.Walicki,Wkręgukonserwatywnejutopii,Warszawa
1964;A.Walicki,Rosja,katolicyzmisprawapolska,Warszawa2002,s.362;A.Kłoskowska,Socjologia
kultury,Warszawa1983;J.Niżnik,Symboleaadaptacjakulturowa,Warszawa1985;E.M.Thompson,
Trubadurzyimperium.Literaturarosyjskaikolonializm,przeł.A.Sierszulska,Kraków2000,s.17,43.
4Българскинароднипесниипословици.CъбраИв.А.Богоев,кн.I,Пеща1842;Речникна
българскаталитература,Cофия1976,t.I,s.112–114.
5В.Априлов,Денницановоболгарскогообразования,Одесса1841,cz.I;Българскитекнижници
илинакоесловенскоплемесобственопринадлежикириловскатаазбука?CочиниВ.Априлов,
Одесcа1841;Г.Карастоянов,Бележитибългари,Cофия1969,t.III,s.145.
6К.П.Зеленецкuй,Оязыкецерковно-славянском,егоначале,образователяхиисторических
судьбах,Одесса1846;Д.Райков,op.cit.,s.253–284.
