Book content
Skip to reader controlsSkip to navigationSkip to book detailsSkip to footer
56
Rozdział1.Społeczno-edukacyjneiartystycznekonteksty…
byłybypodzielone.Ichociażpierwiastektwórczościidentyfikujesięzesztuką,
tozapewneszerszejanalizienależałobypoddaćkategoriętwórczości,dziśjuż
bardziejspopularyzowaną,nieodnoszącąsięjużtylkodotwórczościwobszarze
sztuki.Aletenzakresanalizpozostawiamnainnyczas,orientującsiętubardziej
nadziałaniu,którezpewnościąjestsztuką.
Tworzeniesztukitoodwiecznapotrzebaczłowieka,będącawyrazemjego
obserwacji,doświadczeń,zainteresowań,pasji,wreszciepodzieleniasiętym
wszystkimzinnymiludźmi.Tozadaniedlaedukacji,któraniezmienniejest
formąspotkaniaidialogu.nDziełosztukijakoznak.Dziełosztukijestwpierw-
szymrzędzienaturalnymślademczynnościczłowieka.Ponieważjesttoczynność
psychofizyczna,ztegośladumożnabyodczytaćwpewnymsensieosobowość
artysty,jegoprzeżyciaipoglądy,możnabyteżwokółtakpojętegodziełatwo-
rzyćhistorięjegopowstawaniaikoleilosu.[…]Ponadtojednakdziełosztuki
jestznakiemzamierzonym.Możemieścićwsobiecałąrzeczywistośćfikcyjnie
wnimprzedstawioną,alemożeteżprzenosićwszelkiezamierzonetreści”
(Hohensee-Ciszewska,1976,84).
Przekazltreśćdziełasztukiżyjeniemalwiecznie,anapewnotakdługo,jak
długobudzizainteresowanieodbiorcy.nDziełosztukijestprzedewszystkim
przedmiotemmaterialnym;ponadtojestwizualnąstrukturąznaczącąieste-
tyczną,któraodsyłanasdorzeczyprzedstawionych”(Białostocki,1979,102).
Sztukamożeprzybieraćrównieżformęniematerialną,będącąrefleksją,wyobra-
żeniem,ruchemwykonanymwdanejprzestrzeni,dlaktórejmaterialnyprzed-
miotbędzietylkoakteminspiracji.Wtymprzypadkutwórcąjestnietylkoar-
tysta,aletakżeodbiorca,będącywyrazicielemzamysłutwórcy,itoodbiorcajest
rzeczywistymtwórcądanegodzieła,czasamiulotnegoiniepowtarzalnego[…].
Możedlategouwzględniającróżneformysztuki,UmbertoEcopostrzegadzieło
sztukijakoprzekaznzistotyswejnieokreślony,wielokrotnościąznaczeń,które
współżyjąwjednymoznaczniku”(Eco,1994a,6).
Terminsztukawliteraturzeprzedmiotudoczekałsięwieludefinicji.Ob-
szerniedokumentujetom.in.WładysławTatarkiewiczwopracowaniuDzieje
sześciupojęć(Tatarkiewicz,1976).Przezwiekitermintenpodlegałteżlicznym
próbomklasyfikacji,coprzekształcałosięwróżneujęciaprezentowaneprzez
poszczególnychautorów(Tatarkiewicz,1986,291-309).Uwzględniającustalenia
terminologiczne,ichwielośćizłożoność,wniniejszymopracowaniuposługuję
sięterminemsztukawznaczeniuszerszym,ujmującymwszystkiedziedziny
sztuki,zachowującoczywiścieichodrębność,mającjednocześnienauwadze,
żedoświadczaniesztukiprzejawiasięzarównowsytuacjibyciaodbiorcąda-
negodzieła,jakiwsytuacjibyciatwórcąlartystąlamatorem.nWprzedmowie
doksiążkiSztukaiżycie,opublikowanejprzezUNESCOw1969roku,Arcy
Haymansłuszniezauważyła,żesztukastanowiistotętego,cowczłowiekujest
ludzkie.Ucieleśniadoświadczeniaczłowiekaijegoaspiracje,symbolizujestan
jegoumysłuipomagamuobiektywizowaćpotrzebypoznawczeitwórcze”(Kraw-
