Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
Introduction
littéraire-ausensstrictduterme-quelquesœuvreschoisiesdelalittérature
françaiseduXXesiècle.
Attenduquelafigureahasvérienneapparaîtdansdenombreuxouvrages
entantque«piondécoratif»etsedessine,partant,surlatoiledefond
del’intrigueprincipale,ilestessentield’orienternotreétudedetellesorte
qu’ellesoitexemptedequelconquesambiguitésauniveauthématique.Cela
posé,lecorpusanalytiqueenglobecesromansfrançais(donctextesrédigés
enprose)quidatentduXXesiècleetdanslesquelsleJuiferrantfiguredéjà
dansl’intitulé,toutenyfaisantfonctiondeprotagoniste.Lesouvragesqui
remplissentcescritèressontaunombredecinq19:CarnetderouteduJuif
Errantd’AlexandreArnoux,LesEntretiensd’AhasvérusdeLouisdeLaunay,
MarchesduJuif-ErrantdeHenry-Jacques,JésusracontéparleJuifErrant
d’EdmondFleg20etHistoireduJuiferrantdeJeand’Ormesson21.Notons
aussiquequelques-unsdecesrécitsn’ontétépubliésqu’uneseulefois,tan-
disquelesautresontsombrédansl’oubli,àl’exceptiondesdeuxderniers
romansquenouscitonsci-dessus.Celatraduitassurémentunmanquecriant
d’analysesconsacréesauxpublicationsquisontsorties-pourainsidire-de
lacirculationuniverselle.
Puisqueseulslestextess’inscrivantdanslacatégoriederomansnousinté-
ressent,nousexcluonsceuxquiappartiennentàd’autrescatégoriesgénériques,
commelesnouvelles(LePassantdePraguedeGuillaumeApollinaire,LeJuif
19NousavonsexcluAhasvérusdansl’anonymatglorieuxdeHenryPoulaille,parceque,
mêmesicetexterépondàtouslescritèresdesélectionfixés,l’errantéponymeyestunper-
sonnageponctuel(apparaissantdemanièresporadique),dontlasilhouetteesttrèsfaiblement
décriteaussibiendupointdevuephysiquequepsychologique.Onpeutdoncconstaterquec’est
unindividuamorpheet-pourrenouerautitre-anonyme,contemplantlemalqu’entraînela
GrandeGuerre.
20Surlestatutgénériquedecetouvrages’interrogeentreautresMarieMiguet-Ollagnier
enhésitantentreromanréalisteetrécitmythique,sanspourautantomettrelanotiond’«auto-
biographie»(cf.M.MIGUEt-OLLAGNIER:«JésusracontéparleJuiferrant:chronique
romanesqueoumythelittéraire?».In:EADEM:Métamorphosesdumythe.Paris,LesBelles
Lettres,1997).Ilestvraiquel’écrivainnouelepacteautobiographiqueavecseslecteurs:son
nomfiguredéjàsurlacouverture,ilapparaîtcommelenarrateuraupremierdegréetfait
fonctiondepersonnagedunomd’EdmondFleg(c’estl’errantquis’adresseàluienutilisant
cedénominatif).Quiplusest,leJuiferrantmentionnel’undesestextesdéjàpubliésJ’ai
luvosbouquinsłVotrePourquoijesuisjuif!Jel’aiachetésurvosquais,àParis!Oui,un
exemplairedédicacé,quej’aieupourcinqsous!Illesvalait!mêmesansladédicace!ł»,
E.FLEG:JésusracontéparleJuifErrant.Paris,AlbinMichel,1993,p.18),ainsiquelamort
tragiquededeuxfilsdesoninterlocuteur.Leurtrépasyestexplicitementattribuéauxnazis.
21Nousemployonslagraphieoriginaledestitres,c’est-à-direcellequiaccompagnaitles
premièrespublications,d’oùlesdifférentesmanièresd’écrirelenomduvagabondéternel(cf.la
note2delaprésenteIntroduction).Danslamajoritédescas,lestextesn’ontjamaisétéréédités,
cequiautorisecechoixgraphique.