Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Przesłankiliberalizacji
19
Tosilneigłębokozakorzenionewteoriiipraktycegospodarczejprzywiązanie
dotradycyjnegomodelufunkcjonowaniatychsektorów,wtymzwłaszczadoargu-
mentumonopolunaturalnego,nietylkoutrudniałorozpoczęcieprocesuliberalizacji
obusektorów,aletakżesłużyłojakoważnyargumentdoblokowaniaiopóźniania
tempaliberalizacjizwłaszczaprzezteśrodowiska,którepostrzegałyliberalizację
główniewkategoriachzagrożeniaichinteresów.Coważne,wostatnimczasienie-
którezargumentówprzytaczanychprzezteśrodowiska,wtymzwłaszczaargu-
mentdotyczącystrategicznegocharakteruenergiielektrycznej,ponowniestały
sięprzedmiotempoważnegozainteresowaniawkontekściekluczowegotupytania
oskutkiliberalizacjiwzakresiebezpieczeństwadostaw.
Wartozatemzidentyfikowaćpodstawoweprzesłanki,któreuruchomiłypierw-
szeprocesyliberalizacji,abywtensposóbstworzyćwłaściwypunktodniesieniadla
oceny:
O
popierwsze,charakteruprzyczyn,któresprawiły
,żetegorodzajukrytyczneza-
interesowaniaskutkamiliberalizacjistałosięwostatnichlatachponowniefak-
temoraz
O
podrugie,cotooznaczadlaprzyszłościliberalizacji,zwłaszczawkontekściegło-
szonej(takżeprzezautoratejksiążki)tezy
,żeliberalizację,właśniezewzględu
nacharaktertychprzesłanek,należyuznaćzaprocestrwaływsensiesukcesyw-
negoumacnianiasięirozszerzaniazakresudziałanianowychmechanizmów,
wtymzwłaszczamechanizmówrynkowejkonkurencji15.
Chociażstatuspierwszeństwawinicjowaniureformrynkowychwprzypadku
sektoraelektroenergetycznegoprzypadaStanomZjednoczonymiChile,tozakraj,
którywypracowałswegorodzajustandardreformowaniategosektora(aletakże
gazownictwa),uznajesięWielkąBrytanię.WprzypadkuUSAwartozwrócićuwa-
gęnadwieokoliczności.Popierwsze,historycznienajwcześniejszyfaktdokona-
niasięniewielkiejdemonopolizacjipodsektorawytwarzaniaenergii–pojawienie
siępierwszych,niezależnychwytwórcówenergiielektrycznej−niebyłbowiem
efektemrealizacjijakiejśwcześniejprzygotowanejkoncepcjiprorynkowychreform
wtymsektorzeczyprorynkowejaktywnościregulatorówamerykańskich,aleraczej
rodzajemproduktuubocznegowynikającegozprzyjętejw1978r.ustawyelektro-
energetycznej,nazywanejpowszechniePURPA16.Choćpoczątkowoustawatamiała
byćzorientowananarozpoczęcieliberalizacjisektora,towprocesielegislacyjnym
tegorodzajuintencjezostałyostateczniezarzuconenarzeczwzględówekologicz-
nych(por.Brennaniinni,1996,s.28–31).
Dążącdorozwojuniekonwencjonalnych,nieszkodliwychdlaśrodowiskaoraz
odnawialnychźródełenergiielektrycznej,ustawatanakładałanaregulowane
donajwybitniejszychznawcówteoriiipraktykiregulacjiamerykańskiejwokresiepoprzedza-
jącymliberalizację.
15Tezętęautoropatrzyłcoprawdazastrzeżeniem,żenrozwójnowychmechanizmówrynko-
wychniewykluczastosowaniawniezbędnymzakresierozwiązańgwarantującychrealizowa-
nieważnychinteresówpaństwa(np.bezpieczeństwaenergetycznego…”,alekwestiitejdalej
jużnierozwijał.Por.Szablewski(2003,s.13).
16Jesttoskrótpełnejnazwytejustawy–PublicUtilityRegulatoryPolicyAct.
