Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
*[To]coś,cocoś
izrobiło,wie,żeto
izrobiło.
*[To]coś,cocoświe,zrobiłocoś.
51
Tenukładjestdokładniezgodnyzprzedstawionymiwyżejzałożeniamilingwi-
styczno-filozoficznymi,atakżezewspomnianąwtymzwiązkuideąneokonfucjani-
styczną.
Wtymukładzieprzewidzianaogólnakorelacja(robienia)i(wiedzy)zwy-
rażeniamiktoś,cośstajesięjawna.Stajesięturównieżjawnaswoistanadrzędność
(zrobienia)iDpomocniczość”(wiedzy).To,coktoświe,niemusibowiembyćtym,co
tenktośzrobił,aninawetpozostawaćwzwiązkuztym,cotenktośzrobiłlubzrobi.
Inaczejjesttylkoz(przyjmowanymanalitycznie)wszechwiedzącymStwórcą,które-
gowiedza(rozumianaanalitycznie)obejmujewszystkoto,conależydoefektówJego
działania,tzn.wszystkoto,conależydoktóregokolwiekstworzonegowszechświata.
Istotażyjąca(czyteż,poarystotelejsku,entelechia(etymologicznie:zmierzająca
dokońca),por.gr.entelēs(skończony,zupełny);por.takżegr.entelécheia(siłazmie-
rzającadopewnegokresu))rozporządzadwiemawyżejwskazanymiwłaściwościami:
właściwością(zrobiłcoś)iwłaściwością(wiecoś);wnależytymogólnym
rozumieniutychwłaściwości.Przyczymwkażdymwypadkuchodzi
ookreślonąwielość(zawszeograniczoną):zarównoczynów,jakiDwiadomości”.
Tychwłaściwościniemożnazrównywaćzuzusemmownymdotyczącymorzekania
oistotachżyjących,wtychlubinnychokolicznościach,konkretnych
słówprozodycznychlubortograficznych:zrobił,wie,ktoś,coś-wrazzdalekoidącą
przygodnościątego,cosięztymikształtamiwyrażeniowymi,wichniesamowicie
zróżnicowanychliteralnierozumianychkontekstachiwymianach(takżewodniesie-
niudorelacjimiędzyjęzykowych),dziejelubwiąże.Niechdostateczniejaskrawym
przykłademtejprzygodnościbędzieangielskifrazeologizmIdon’tknowthat…,któ-
regoczęśćquasi-predykatywnaautentyczniebywa,odziwo,traktowanawsposób
poważnyjakonegacja(knowthat...)(wjęzykupolskimżadneniewiem,żepodasercją
niefunkcjonuje).Niechinnymprzykładembędziepolskaróżnica:ten,ktocośzrobił
vs.ta,któracośzrobiła/*ta,ktocośzrobiła,wrazzprzeciwstawieniem:pol.ci,cośpie-
wali/którzyśpiewali/*ktośpiewalivs.ros.[możliwe]te,ktopeli.Niechjeszczeinnym
przykładembędziewyrażeniezrobiłgłupstwo,któregoniedasięuznaćzaswobodną
konkatenacjęodrębnegoczasownikazrobiłiosobnegorzeczownikagłupstwo(aktóre
mimotoimplikujeliteralne(zrobiłcoś)).(Więcejprzykładówtegotypupodajęna
początkurozdziałuVIII.)
Tym,oczymmamytutraktować,sąwsensownysposóbprzyjętezgóryodnośne
Dpojęciaklasowe”,takjakjerozumiałPetrażycki(1930),iichzdolnośćdo
funkcjonowaniawDteoriachadekwatnych”.Toznaczy:wteoriachprezentujących
poprawnieokreślonerównoważności(niemożliwebezukładówproporcjonal-
nych),azarazemwteoriachnienarażonychnaDpozorność”,czylinanieodnoszenie
sięwogóledoniczegorealnego.
Trzebasię,wtymkontekście,zgodzić(powtórzmy),że
