Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
Literaturajakoźródłowiedzyokulturzenazajęciachzjęzykapolskiego…
lubmająszerszyhoryzonthistorycznegomyślenia.Stąddzisiejszegoczy-
telnikanawiedzająlicznewątpliwościcodoprzyjmowanychprzezpisarzy
Dwysokich”rólkulturowych,zwłaszczawzakresiekreowaniaprzedstawień
realistycznych.ChybanajlepiejwyraziłtoAdolfRudnicki,pisząc,żejeszcze
wimaginacjiStendhalaautorbyłDzwierciadłemnagościńcu”,obiektywnie
Dodbijał”rzeczywistość.Dziś-powiadaRudnicki-pisarztoktoś,kogona
tymgościńcurozjechaływszystkiewehikułyepoki(tzn.ideologie,wojny,
rewolucje).Terazsiedziwrowieioglądastłuczenia,siniaki,złamania,tzn.
piszewyłącznieautobiograficznieiszczerze,bownoszącoepoceześladów,
jakienanimpozostawiła7.
PowyższeuwagimająmipomócprzybliżyćsporozawiłychiDnienazywal-
nych”sprawzwiązanychzczytelniczymiodczuciamiraczejniżprzemyśle-
niami,aleteodczuciaukładająsięwmieszaninęwątpliwości,urazów,utraty
zaufania,zniechęceniadorealistycznejfikcji,dosłowapisanegowogólności,
dointeresownejpolitykiikomercyjnościmediów,wreszciedorozpadu
historycznegopojmowanialiteraturyjakoprocesutowarzyszenianarodowi,
państwuwjegodziejowymistnieniuidawaniakronikarskichtegoistnienia
zapisów-awszystkonatleogromnejkatastrofykomunikacyjnejzjednej
strony(przysypanianaslawinamisłówbezsensu,wiarygodnościihierar-
chii),azdrugiejnatlepędzącegownieznaneświata,zaciekawionegotylko
dzisiejszościąikalejdoskopowązmiennościążyciajakospektaklu.Owospek-
takularneżyciestawialiteraturzeogromnyopór,jegomigotliwośćniedajesię
opowiadaćwrozwiniętychformach,nadawnyładrealistycznych(formyte
spychawoperetkęlubodsyładomuzeum,czylinawysypiskonieczytanego),
aleteżwidać,jakteDniezrealizowania”sprawiają,żeniewygasa,aprzeciwnie,
właśnierośniewtymświeciepragnieniekulturywkontakcie,pragnienie
opowieści.Ono,rzecmożna,tworzydrugąstronękryzysu(recyklingu).
Iwłaśnieonosprawia,żechoćwznosząsięwysypiskarzeczynieczytanych,
towciążprzyrastająnowe,żetysiąceautorówzfestiwaluweFrankfurcie
jednakmarzyoNoblu,adebiutanciwierzą,żeichtomwierszymiłosnych,
np.Pluszeikoronki,zawojujeświat.Natymtlepytanie,jaknauczaćkultury,
dajesięjakośukierunkować.Trzebamianowiciepojąć,żenienależytejkul-
turyprzedstawiaćodstronyarcydzieł,tj.odstronymuzeum,aleodstrony
kontaktu,tj.odniegasnącejpotrzebystorytelling;odsztukiopowiadaniaiod
pragnieniaopowieści.
Jakiej?Zapewneidącejwtymkierunku,coliteraturadziś,gdystarasię
byćkulturąwkontakcie.Aówkontakt,oglądanyodstronyformyuprawia-
nejopowieści,toprzedewszystkimpragnienieuniknięciazaburzeń,których
rezultaty(wysypisko)przedstawialiGombrowiczczyRóżewicz.Pragnienieto
przenikawszystkiegatunki,zacierającróżnicemiędzynimi,inietylechodzi
7A.Rudnicki,StolattemuumarłDostojewski,Kraków1989,s.104.
