Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Dramatycznośćprezentowanejopowieściwynikazezderzaniajejż-
nychwersjiprzyjednoczesnymrozgrywaniuwichobrębieodautorskiego
komentarza.Każdywariantprezentowanejhistoriidajesięczytaćjakopró-
ba,którazakażdymrazemniezmienniewiedziekupowtórzeniu.Gestpró-
bygestpowtórzenia.Tedwadziałaniawarunkująsięwzajemnieidopeł-
niają.Wgeściepróbytkwizawszezapowiedźpowtórzenia,tojednakjest
dziełodaremnejakpowiedziałbyTadeuszKantorH«najedenraz»,po-
zbawioneowegoświetnegofinalnegosensu”38.
Skreślenia
Wkontekściedosłownierozumianejpróbynajbardziejchybaoczywi-
stakwestiadotyczyrelacjitekstówHgotowych”iichbrulionowychwersji,
rękopisów,korekcjiliterackichiplastycznych,któresameniejednokrotnie
urastajądorangidziełfinalnych.
Szczególnieciekawywydajesiętuproblemrękopisów,którezjednej
stronyjawiąsięjakoswoistabio-grafiadzieła,historiajegopowstawania,
jegometamorfoz,pierwotnawersja,próbazamierzonejcałości,aleteżzapis
przemianświadomościtwórcyiśladjegocielesnej,fizycznejobecności.Tej
cielesnościartystytowarzyszyHcielesnośćtekstuiproblemjegofizycznego
starzeniasię.Rękopistozatemnietylkopróbapodmiotu(świadomościar-
tysty),aleteżpróbaprzedmiotu(dzieła)wsensiefizycznym.
Właśnierękopisy,częstonieczytelne,zamazane,zniszczone,stanowią
niejednokrotnieinspirację,aletakżeogromnewyzwaniedlabadaczyiwy-
dawców.Stająsięoneimpulsemdoswoistegoprze-pisywaniadzieła.Wyda-
jesię,żewłaśnierekonstruowanie,odczytywanie,domyślanieteksturękopi-
sumożnawidziećjakospecyficzneprze-twarzaniepierwotnejwersjiutworu.
Rozszyfrowywanienieczytelnychfragmentów,uzupełnianiepustychmiejsc,
ustalanierozmaitychkontekstówbiograficznych,historycznych,literackich
itp.prowadzidoobrastaniarękopisówwkolejneteksty.Tymrazemwtek-
stykomentarzydodzieła.DobrymtegoprzykłademmogąbyćListydożony
---
----
---
---
---
38T.Kantor,Iluzjaipowtarzanie,[wo]idem,TeatrŚmierci,Tekstyzlat1975–1984,t.2,oprac.
K.Pleśniarowicz,Kraków2004,s.341.TekstyzkolejnychtomówpismTadeuszaKantora
cytujęwkolejnychrozdziałachwgwydań:Metamorfozy.Tekstyolatach1934–1974,t.1,wybór
iopracowanieK.Pleśniarowicz,Kraków2005orazDalejjużnic.Tekstyzlat1985–1990,t.3,
wybóriopracowanieK.Pleśniarowicz,Kraków2005.
18