Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
osamymsobie”(MichelFoucault),należałobyuzupełnićokoncepcjęlitera-
tury,któranietylkosamaniemagranic,alepowstajenagranicy,naprzecię-
ciurozmaitychsztukidyscyplin.
HBycienagranicy:tesłowanietworząjeszczezdania,tymbardziejdys-
kursu.Aleteżdośćwsobiemają,by–oilesięgra–zbudowaćbodaj
wszystkiezdaniazapisanewtejksiążce”56.MówiącytesłowaJacquesDer-
ridaodsyłanimidostanówzawieszenia,niepewnościiniejednoznaczności.
Byćnagranicy–możnadopowiedzieć–oznaczawięcbyćwdrodze,wciąż
odnowaustanawiaćswojątożsamośćibudowaćswojedzieło,wprzej-
ściach,wtransdyscyplinarnychpasażach57,międzyróżnymiobszaramiak-
tywnościtwórczej.Pasażtobowiemtakże–jakpiszeJacquesRancière–
Hnieskończoneprzejściezjednegonadrugibrzeg,odżyciadodziełaiod
dzieładożycia,oddzieławdyskursieodzieleidyskursuodzieledodzieła,
jakoniekończącesięprzejście,którejednakżerealizujesięwyłączniejako
nagrodazapozostawieniewidzialnegorozdarcia”58.Bycienagranicyobej-
mujezatemzarównosytuacjętwórcy,jakiliteratury,która–mówiącsło-
wamiMichelaFoucaulta–balansujeHnagranicyeksperymentu,cosprawia,
iżstaleprzekraczasamąsiebie,reguły,którymjestpodporządkowanaiktó-
rewciążwystawianapróbę”59.
Óweksperymentipróbowaniewłasnychreguł,októrychmówiautor
Archeologiiwiedzy,stanowiąistotnąprzyczynę,zpowoduktórejtrudnodziś
definiowaćliteraturę,awszelkiepróbyoddzieleniatego,coliterackie,od
tego,conieliterackie,muszązakończyćsięfiaskiem.JakzauważaAnnaŁeb-
kowskaHpojęcieistotyliterackościuległorozmyciu”60.Wydajesię,żewogó-
lepytanieoliterackośćnietyleprzestajebyćaktualne,cozmieniacharakter.
Dziejesiętakzjednejstronydlatego,żezasadniczymmiejscemdziałań
twórcówwXXiXXIwiekustałysięstrefypograniczagatunkówirodzajów
literackich,obszaryHpomiędzy”,przestrzenieliminalne,marginesy,styki
literaturyikomentarza,teoriiipraktykitwórczej,tekstówliterackichinieli-
terackich,obszarówdramatu,teatru,plastykiimediów.Zdrugiejstrony
---
----
---
---
---
56J.Derrida,Marginesyfilozofii,przeł.A.Dziadekiinni,Warszawa2002,s.7.
57Zob.B.Kita,Pasażetransdyscyplinarne,HKulturaWspółczesna”1999,nr3.
58J.Rancière,Laparolemuette.Essaisurlacontradictionsdelalittérature,Paris1998,s.166.
Cyt.zaoJ.Momro,Literaturaświadomości.SamuelBeckett–podmiot–negatywność,Kraków2010,
s.478.
59M.Foucault,op.cit.,s.201.
60A.Łebkowska,Międzyteoriamiafikcjąliteracką,Kraków2001,s.382.
25
