Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ginesówfilozofii,możnapowiedzieć,żeuznaniedanejwypowiedzizaliterac-
kąbądźnieliterackązależyodustanowieniaramy.Tonormyzewnętrzne,
przyjętaoptyka,kontekst,anawetnastawienieodbiorcykażąnamcośuznać
zaliteraturę,gdyż–jakdalejtwierdziDerrida–HNiezawieszająclektury
transcendentnej,leczzmieniającswojenastawieniedotekstu,zawszemożna
nanowowpisaćwprzestrzeńliterackąjakikolwiektekst–gazetowyartykuł,
teorematnaukowy,strzęprozmowy.Chodziwięcofunkcjęliterackąilite-
rackąintencjonalność,doświadczenie,anie(przyrodzonączyahisto-
ryczną)istotęliteratury”73.MyślDerridyuzupełniatakaotokonstatacjaDe-
rekaAttridge’aoHPonieważliterackośćjakiegośtekstumożezawszeujawnić
sięwprzyszłości,jeśliniestałosiętakwprzeszłości,jestonciałembezokre-
ślonychgranic”74.Skorotakjest,toznaczy,żeoweujawnieniaHciałabez
granic”nabierająkształtukażdorazowowaspekciefunkcji,gdytaokreśli
zamazanekontury,gdyto,comgławicowe,zacznieodsłaniaćswojąliterac-
kąformę,wpisywaćsięwprzestrzeńliteratury.Związaniewysiłkówszuka-
nialiterackościzefektemHnastawieniadotekstu”pozwalamówićnietyle
oistocieliteratury,ileodoświadczeniupodmiotu,cowkontekściepodję-
tychtutajrozważańwydajesiędobrymtropemprowadzącym.Idącwłaśnie
tymśladem,niepytamyoto,cotojestliteratura,alecostajesiędlakogoś,
wdanejsytuacjiliteraturą.Istnieniedziełazależywięcodnastawieniaod-
biorcyiprzyjętejperspektywyoglądu,natomiastsamąliteraturęmożnaby
wówczaspostrzegaćjakojednorazowe,ulotnedoznanie,jednostkowedo-
świadczenie.Kategorią–jakmożnasądzić–najtrafniejopisującąfenomen
takrozumianegodziełabyłabyniepewność.
Performatyka,którąPeggyPhelanzdefiniowaławradykalnysposóbja-
konaukęopartąnatym,coznika75,stwarzamożliwość,byzarównoekspo-
nowany,unaocznianyprocestwórczy,jakisamodziełoujmowaćwkatego-
riachniegotowości,niemożliwegopowtórzenia,aleteż–jaktookreśla
RichardSchechner–Hjakoperformans”76.Wtymprzypadkuistotnyjest
fakt,żeperformans–mówiącsłowamiPhelan–nigdysięniepowtarza.Jawi
---
----
---
---
---
wumprzekładównPamiętnikaLiterackiego”podred.M.Głowińskiego,Gdańsk2000,s.32.Zob.
teżoE.Dąbrowska,Tekstartystycznymiędzystylamiigatunkami(genologicznensilvarerum”nowej
inajnowszejliteraturypolskiej),HPrzestrzenieTeorii”2006,nr6.
73J.Derrida,Tadziwnainstytucjazwanaliteraturął,s.32–33.
74D.Attridge,Jednostkowośćliteratury,przeł.P.Mościcki,Kraków2007,s.91.
75P.Phelan,Introduction:TheEndsofPerformance,[wo]TheEndsofPerformance,red.P.Phe-
lan,J.Lane,London–NewYork1998,s.8.
76R.Schechner,op.cit.,s.145.
28
