Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
sięjakoHreprezentacjabezreprodukcji”.Choćjestbudowanywciążztych
samychelementów,zakażdymrazemukładająsięoneinaczejitymsamym
niwecząmożliwośćrepetycji.Każdepowtórzenieperformansuczynigo
innym77.Wperspektywieperformatykidziełoeksponujewięcswojąulot-
ność,jednorazowość,naprzemiennekonstytuowaniesięirozpadanie.Nie
posiadaonobowiemokreślonegostatusuontologicznego;jestpłynneinie-
gotowe,powoływanedoistnieniawakciepercepcji,pozostającymzawsze
niepowtarzalnymdoświadczeniemodbiorcy.HObrzędprzejścia”78czyteż
Hrytprzejścia”79byłybytutajdobrymiokreśleniamitegorodzajudoświad-
czenia.Aktpercepcjiprzypominałbywtymujęciudoświadczenieliminalne,
poktórymjużnicniejesttakie,jakbyło.
HPerformatykawskazujenaperformatywność,któraniezrywarelacjize
wszystkimisztukamiprzednią,raczejstanowimetodęinterpretowaniazja-
wisk(takżeczasowoodległych)poprzezregułyponowoczesności–kłącza,
przenikania,nierozstrzygalności”80.Wartorównieżpodkreślić,żeproponowa-
neujęciepozwalaodrzucićtradycyjnerozumienietekstuiwidziećgoraczej
jakociągwersji,polerelacjimiędzykomentarzami,brulionowyminotatkami,
szkicami,projektami,odmianamitekstu,wktórychautordajesięwidziećjako
aktorpróbującyróżnerole,swojepisanielubjakoperformerwystawiającysie-
biesamegonapokaz,nawidok,napróbę.Performatykastanowiperspektywę,
którapozwalaobszarypomiędzyróżnymidyscyplinamiisztukamiwidzieć
wciągłymruchu,zmiennościiprzemieszczeniu.Eksponowaneprzezniądzia-
łanie,unaocznianyprocestwórczy,odsyłajednocześniekusomatoestetyce.
Performatywnieujmowanyaktpisania/czytania/odgrywania,atakżesamakt
percepcjidzieładokonujesięzawszepoprzezciało,poprzezcielesną,fizyczną
obecnośćdzieła,artysty,którytworzy,bądźodbiorcy,którypercypuje.ZaJac-
kiemWachowskimmożnapowtórzyć,żeperformatywnośćHokazałasięnie
tylkoważnącechąaktówmowy,aletakże«aktówciała»–działańdokonują-
cychsięwtowarzystwiesłów(albobezichudziału)”81.
---
----
---
---
---
77Zob.P.Phelan,TheOntologyofPerformance:RepresentationWithoutReproduction,[wo]
eadem,Unmarked:ThePoliticsofPerformance,NewYork1996,s.146.
78Zob.A.vanGennep,Obrzędyprzejścia.Systematycznestudiumceremonii,przeł.B.Biały,
wstępJ.Tokarska-Bakir,Warszawa2006.
79Zob.M.Eliade,Traktatohistoriireligii,przeł.J.Wierusz-Kowalski,wstępnapisałL.Ko-
łakowski,posłowieS.Tokarski,Łódź1993.
80A.Krajewska,Dyskursperformatywnywliteraturoznawstwie,[wo]eadem,Dramatycznateo-
rialiteratury.Zarysproblematyki,Poznań2009,s.129.
81J.Wachowski,Performans,Gdańsk2011,s.116.
29
