Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Odłunydrżynieugaszonej,
Niechwnoctęgłębiejidziezemną.
Komusięśniąwłóczonekości
Przezpsynapolach,gdzierozpaczą
Brzozyodartejeszczepłaczą,
Niechmitowyznawsamotności.
DowojennychwierszyWierzyńskiegonależątakżepoematyBal-
ladaoChurchillu(1944)iPodzwonnezakapralaSzczapę(1945);
wtomieKrzyżeimiecze,wydanymw1946roku,znalazłysięutwory
pisanewczasietrwaniawojny.Znacznaczęśćtychutworów,adreso-
wanychczęstodożołnierzy,mieścisięwpowszechnymwówczaswzo-
rzelirykiapelu,mobilizacjisił,uzasadnieńpotrzebywytrwałości.
Ciekawszewydająsięlirykiosobiste,jakWierszzRiodeJaneiro,
Drogadodomu,Ktokolwiekjesteśbezojczyzny,wktórychodnaleźć
jużmożnazapowiedźpóźniejszejdojrzałejlirykiemigracyjnejWie-
rzyńskiego,zwróconejkuuniwersalnymproblemomegzystencjiludz-
kiejipoezjiczystej,wyrażającejteproblemy.
Mitynarodoweiweryfikującejemitystarożytneczyśródziemno-
morskiestająsiędlapoetówwczasiewojnymiarązdarzeń,odkrywa-
jąodwiecznyporządekświata,wktórywpisanesą:nieusuwalnezło,
cierpienie,nienawiść,wojna.Przywołaniatesłużąobjaśnieniuteraź-
niejszości,sensówkryjącychsięzazawieruchą,pożogą,zniszczeniem,
tragicznychznakównawrotuciemnegokoładziejów.Poezjaczasu
wojnyjestnietylezapisemwydarzeń,coprośbąoodnalezienieładu
wświecie,pytaniem,czyonwogóleistnieje,bardziejmodlitwąniż
samymoczekiwaniemnaspełnienie.Zwrotkumitomromatycznym,
antycznym,kuBiblii,odczytywaćtrzebaprzedewszystkimjakopo-
stawienienowychpytańosensdziejów,lecztakże–osensegzysten-
cjijednostkowej.Bohistoriajestzawszeprzeciwkojednostce.Jaki
sensmaprzelanakrew,ofiarażyciaicierpienie?Czyocalajączłowie-
czeństwo?Czyistniejebrzegpewnypoprzepłynięciuficzarnejrzeki”?
CzychodzitylkoopoetyckitoposOdysa,onakazwewnętrznypowro-
tu,ojegosensmoralny?Czywnimwłaśniejestocalenie,obronajed-
nostkowejegzystencjiprzedabsurdem?Inaczejpoezjabyłabytylko
pustązabawą,pięknymkłamstwem.Pytanieteprzewijająsięwwie-
luutworachpoetyckichzokresuwojny.OdnajdziemyjewKwiatach
polskichTuwima,wwierszachBroniewskiegoiWierzyńskiego.
Ztychdylematówintelektualnychwyrastaproblematykafilozo-
ficznawierszyCzesławaMiłoszapisanychwczasiewojny.Abyzrozu-
miećodmiennośćjegoujęcia,przywołajmytuwiersz-odezwęStani-
sławaBalińskiegoDopoetówpolskich:
Stanisław
Baliński
Dopoetówpolskich
33
