Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
arsgrammatica
Onitozasilaligrupępolskiejinteligencjiśredniowiecznej.Zelityosóbwykształ-
conychrekrutowalisięprzyszliczytelnicyliteratury,jejmiłośnicy,atakżetwórcy.
BeneFlorentinus,Candelabrum,wyd.G.C.Alessio,Patavii1983.
◀ŹRÓDŁA
DinantJ.de,Summadictaminis,w:E.J.Polak,ATextualStudyofJacquesdeDinant)sSumma
dictaminis,Geneve1975.
LibriformularumsaeculiXVmi,wyd.B.Ulanowski,nStarodawnePrawaPolskiegoPomniki”
,
t.10,Kraków1888.
RockingerL.,BriefstellerundFormelbücherdes11.bis14.Jahrhunderts,Aalen1969(1wyd.:
München1863/1864).
LMI,s.1034-1039(H.M.Schaller)
◀LITERATURA
CamargoM.,Arsdictaminis,arsdictandi,Turnhout1991.
KlimeckaG.,Zhistoriitworzeniajęzykadokumentupolskiegowiekówśrednich.Formularzcie-
chanowski,Warszawa1997.
MarkowskiM.,Krakowskiepiśmiennictworetorycznewświetlepiętnastowiecznychźródeł,
nBiuletynBibliotekiJagiellońskiej”37(1987),nr1-2,s.5-71.
MichałowskaT.,ArsdictaminiswPolsceśredniowiecznej.Literackietreścidoktryny,w:Septem
arteswkształtowaniukulturyumysłowejwPolsceśredniowiecznej.Wybranezagadnienia,red.
T.Michałowska,Wrocław2007,s.41-74.
MichałowskaT.,ŚredniowiecznateorialiteraturywPolsce(Rekonesans),MonografieFNP
.
SeriaHumanistyczna,Wrocław2007.
MurphyJ.J.,RhetoricintheMiddleAges.AHistoryofRhetoricalTheoryfromSaintAugustine
totheRenaissance,Berkeley-LosAngeles-London1974.
PolakE.J.,LatinEpistolographyoftheMiddleAgesandRenaissance:ManuscriptEvidence
inPoland,nEos”73(1985),s.349-362.
PolakE.J.,MedievalandRenaissanceLetterTreatisesandFormLetters,E.J.Brill,Leiden-New
York1993.
Wojciech-MasłowskaG.,DwakrakowskielibriformularumzXVwieku,nStudiaŹródłoznaw-
cze”17(1972),s.119-130.
WorstbrockF.J.,KlaesM.,LüttenJ.,RepertoriumderArtesDictandidesMittelalters,t.1,Mün-
chen1992.
arsdictandi→arsdictaminis
arsgrammatica
gramatyka
Łacińskiesłowogrammaticastanowikalkęgr.grammatik»(odgrdmma-
◀TERMINIPOJĘCIE
litera);zajegoodpowiednikmożnauważaćłac.litteratura(odlittera).Grec-
kie¹grammatik¾tšcnh-totyleconnaukaoliterach”(łac.arsgrammatica).
Wjęzykułacińskimsłowogrammaticabyłodefiniowaneszeroko,wsposób
wykraczającypozaściślerozumianąproblematykęlingwistyczną.Cyceron
(DeoratoreI,42,187)pisał,że
Wszystkoprawie,cojestterazujętewklamrysztuk,byłodawniejrozdrobnioneirozrzu-
cone(...)wgramatyce:badaniepoetów,poznawaniehistorii,objaśnianiesłów,dźwięk
wymawiania<słów>.
(przeł.E.Rykaczewski)
Kwintylianakcentowałdwukierunkowośćmerytorycznągramatyki,pisząc:
Haecigiturprofessio,cumbrevissimeinduaspartisdividatur,recteloquendiscientiam
etpoetarumenarrationem,plushabetinrecessuquamfrontepromittit.
Tawięcsztuka<tj.gramatyka>wnajwiększymskróciedzielisięnadwieczęści:umiejęt-
nośćpoprawnegowyrażaniasięorazobjaśnianiapoetów.Wistocieobejmujeonawięk-
szy<zakreswiedzy>,niżgłosijejnazwa.
(Inst.orat.I,4,2-3,przeł.T.Michałowska)
67
