Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
Logika,metaflozofa,flozofareligii.Siedemstudiówflozofcznych
uJestemprzetozdania,żesłabyumysłmożeprzewyższyćnajlepszyprzypomocy
ułatwieńićwiczeń,podobniejakdzieckomożewykreślićprzypomocylineału
prostszelinieniżnajwiększymistrzodręcznie”7.TesłowaLeibnizauwypuklajątę
rolę,jakąwprzyswojeniusobietychżeumiejętnościlogicznychodgrywająprak-
tycznećwiczenia,dziękinimbowiemkażdymożepodnieśćswojeumiejętności,
niezależnieodwcześniejszychpredyspozycjiwtymzakresie.Stądteż,jakłatwo
zauważyć,winnotomiećwpływnakwestiezwiązanezdydaktykąlogiki(logiki
ogólnej,logikipraktycznej),mającejwzamierzeniachwpływaćwistotnysposób
naukształtowaniesięumiejętnościkrytycznegomyślenia.
Wewspółczesnejlogicewyróżnionemiejscezajmujelogikaformalna,która
koncentrujesięnaproblemachrachunkówlogicznychijęzykutychżerachunków.
Ztymwiążąsięzagadnieniacharakterystykisystemówdedukcyjnych,czylikwe-
stiemetalogiki(imetamatematyki)8.Zagadnienianależącedologikiformalnej,
pozasamymilogikami,stanowiąważnypunktzainteresowaniadlaosóbskon-
centrowanychbadawczonaproblemachmatematykiijejpodstawach.Ważnesą
teżonedlatych,którzychcąwykorzystywaćnarzędzialogikiformalnejwrozma-
itychdziedzinachprzedmiotowych(informatyce,językoznawstwie,takżewroz-
maitychdziałachfilozofiiiinnychjeszczedziedzinach).Zarazemjednaklogika
jestnarzędziemniezbędnymdlakażdego,ktopragniemyślećkrytycznie.Wtym
tokontekścienarzędziem,doktóregonależysięgać,jestjednaklogikawszerokim
tegoterminurozumieniu,czylitaka,któraobejmujeobokelementówlogikifor-
malnejsemiotykęlogicznąimetodologię,wzbogacanejeszczeniekiedyopew-
neinnezagadnienia,dotyczącechoćbyproblematykiargumentacjiracjonalnej.
Zaśzagadnieniazdomenylogikiformalnejsąwtymprzypadkuprzydatne,lecz
wpewnym,stosunkowoelementarnymzakresie,dotyczącymzwłaszczazagad-
nieniawynikanialogicznego.Odwołującsiędoprzywoływanych,wdrugimmot-
cie,słówLeibniza,powiedziećmożna,żelogikastajesięwtymprzypadkusztuką
myślenia,pewnąumiejętnościąposługiwaniasięrozumem.Ztychteżwzględów,
odnoszącsięwtymtekściedoproblematykilogicznej,będziemyczynićodniesie-
niagłówniedokwestiizzakresulogikijęzyka(semiotyki),problemówmetodo-
logicznychorazargumentacyjnych.Takwięctaproblematykaważnadlakwestii
krytycyzmuobejmujeproblemylogikipraktycznej,określaneniekiedymianem
logicautens,iodróżnianeodlogikijakonauki(logicadocens)9.
7Por.G.W.Leibniz,ListdoG.Wagnera,s.208.
8Przeglądproblematykizzakresulogikiformalnejznajdujemyw:W
.Marciszewski
(red.),Logikaformalna.Zarysencyklopedycznyzzastosowaniamidoinformatykiilingwi-
styki,PWN,Warszawa1987.Por.takżeL.Borkowski,Logikaformalna.Systemylogiczne.
Wstępdometalogiki,PWN,Warszawa1977.
9Problematykakrytycznegomyśleniadotykatakżekwestiizpograniczalogikiipsy-
chologii,stądrefleksjapsychologicznaniepozostajebezznaczeniadlatejproblematyki.
