Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Doświadczaniekultury-propozycjeteoretyczne
21
terminaminuczestnictwowkulturze”inaktywnośćkulturalna”
,przezcorozumiano
stopniowyzaniktradycyjnychkulturśrodowiskowychiwprowadzanienaichmiej-
sceujednoliconegokanonukulturynarodowej,aodlat60.-takżewybranychele-
mentówkulturymasowej.Uczestnictwowkulturzetraktowanojakomożliwiein-
tensywnekorzystanieprzezobywatelizofertywyspecjalizowanychinstytucji,które
składałysięnamodelkulturyzurbanizowanej.Funkcjonowałyonewokreślonym
porządkuprzestrzenno-hierarchicznymiwzgodziezzałożeniamitotalitarnego
sposobukomunikowaniasięzespołeczeństwem(Fleischer1988),dlategoznie-
wielkątylkodoząprzesadymożnadonichodnieśćokreślenieKazimierzaWyki
nkwarantannanaopak”
.nWkwarantannachchorzyzostająodosobnieni,ażebyza-
pobiecszerzeniusięzarazy.Wtejkwarantanniespędzasięichitrzymarazempod
głośnikami,ażebyniktsięnieustrzegłzalecanegomikrobu”-takopisywałWyka
mechanizmoddziaływaniapropagandy,nietylkonazistowskiej(Wyka1984,s.54).
Adekwatniedoobowiązującegoporządkusocjologiakulturywypracowałaswoją
aparaturępoznawczą,posługującsięprzytympojęciami:nspołeczneramykultu-
ry”(czylipoziomy-lokalny,ponadlokalnyiogólnonarodowy-komunikowania
treścisymbolicznych),nukładykultury”(czyliorganizacyjnymodelinstytucjikul-
tury)oraznuczestnictwowkulturze”
,czylikorzystanieprzezobywatelizofertytych
instytucji(Kłoskowska1972).Takimodelteoretycznyodpowiadałrzeczywistości
empirycznej:nkulturęwspółczesnejPolskiprzedstawianowpracachsocjologicz-
nychprzeważniejakosysteminstytucjitworzącychspecyficzne,właściwesobie
treściiupowszechniającychjestosownymidotegośrodkami”(Tyszka1971,s.10);
niebyłteżwolnyodwartościowania.
Wodniesieniudowsiprowadziłotododwuważnychkonsekwencji.Popierw-
sze,wprzeciwieństwiedomodelukulturyzurbanizowanej,będącegokonstrukcją
odwołującychsiędozespołukonkretnychinstytucjiitowarzyszącychimfaktów,
modelkulturytradycyjnejbyłpozbawionyrówniejednoznacznychdanychiwskaź-
ników.Sprawiałoto,żewymykałsięopisowiilościowemuianaliziestatystycznej,
awięcmusiałpozostaćprzedmiotembadańśrodowiskowychimonograficznych
(Pawełczyńska1966,s.152-153).Podrugie,założeniaświatopoglądowewpisane
wprojektkulturysocjalistycznejprzekładałysięnafaktycznedeprecjonowanie
izwalczaniekulturychłopskiej,gdyżdostrzeganowniejwielewartościniezgod-
nychznowymustrojem(Siekierski1983).Zamiasttegosystemuaksjonormatyw-
nego,autentycznegoiwielowymiarowego,aletrudnegodouchwyceniazapomocą
metodkwantytatywnych,wprowadzanonatomiastchętniepojęcienkulturyludo-
wej”
.Byłtokonstruktocharakterzenaukowo-ideologicznym,zapożyczonyzetno-
grafiiiprzeformułowanynaużyteksocjologicznychbadańempirycznych.Cecho-
wałogopodejścieantykwaryczne(uwzględnianownimprzedewszystkimtreści
ocharakterzereliktowym),częstobyłzawężanydowyselekcjonowanychelemen-
tówocharakterzenfolkloruświeckiego”(Kotula1975),awięcpozbawianytreści
sakralnychiwartościmetafizycznych,zatowyposażanywdoraźnieprzypisywane
znaczeniapolityczne(Bukraba1990),ajegozaletą-zpunktuwidzeniawarsztatu
socjologiikultury-byłoto,żełatwopoddawałsięopisowi(uwzględnianowtedy
