Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
Lwowskakrytykaliteracka
fizycznychoJednościbytuizrozmyślańoAbsolucie”26.Pytanyzaśw1936
oróżnicęmiędzyKrakowemaLwowem,Ortwindodawał:DTamrządziłlaisse-
-faire’yzmpsychiczny,aLwówbyłzazasadąwyboru,chodziłoometodęświa-
domejorganizacjipsychiki.(ś)LwówbyłobserwatoremKrakowaiwłaściwie
nigdyniesolidaryzowałsięzprzybyszewszczyzną”27.Bliskistanowiskulwo-
wianbyłbypoglądIgnacegoMatuszewskiego,żekrytykatylkootylemożebyć
współtwórcza,oileDwnikniedokładnieigłębokowduchaiformęrozbieranego
utworu”.Matuszewskidodawałjednocześnie,żewfazieprzygotowawczejkry-
tykaposiłkujesięmetodąnaukową,tj.zbiera,bada,porównuje,sprawdza
igruntujefaktykonkretne,stanowiącefundamentprzyszłychsubiektywno-ar-
tystycznychsyntez.Przestrzegałprzedimprowizacjaminatematdzieła,które
choćwartościoweartystycznie,niemająnicwspólnegozkrytykąwsensieścis-
łym28.BrakowałoMatuszewskiemujednak(zpunktuwidzeniaOrtwinaczy
Brzozowskiego)zmysłuzwiązkusztukizDtwórczościążycia,zżyciemipracą
ludzkości”29.
DystanswobeczjawiskkulturykrakowskiejspodznakufatalizmuDnagiej
duszy”orazwarszawskiejDChimery”wynikałtakżezfaktu,żekrytycylwowscy
należelijużdomłodszejgrupywramachMłodejPolski.Późniejszystartpozwa-
lałimnawyciągnięciewnioskówizajęcieodrębnego,samodzielnegostanowi-
ska.ZainteresowaniewzbudziływeLwowieForpoczty,awnichprzedewszyst-
kimartykułyCezaregoJellentyorazkrytykaStanisławaLacka30.
Znaczącyprzełomwrefleksjiosztuce(zpunktuwidzenialwowskiejkryty-
kiliterackiej)zainicjowałStanisławWitkiewicz,walczącyoautonomięsztuki
orazoprawodonieskrępowanegowyrażaniaindywidualnościartystycznej31.
Corównieważne,próbowałonprzezwyciężyćdowolnośćkrytykiprzezbadanie
materialnychwarunkówtwórczościwkażdymrodzajusztuki:Dobiektywizm,
posuniętydomożliwychgranicjestkoniecznymwarunkiemkrytyki”32.Lwow-
skakrytykazarzucałajednakWitkiewiczowilekceważenietematu,fetyszyzo-
26Ortwinprzyznał,żepoczątkowoDzuległościązbytmożeskwapliwą”uwierzonosu-
gestiiMiriama,którywodczyciept.ZpolskiegoParnasuwygłoszonymweLwowiew1894r.
niesłuszniewytknąłKasprowiczowi,żeswójtalentzużywanawierszespołecznezuszczerb-
kiemdlaartyzmu.OstapOrtwin,PodstawylirykiKasprowicza,[w:]ŻF,s.166.
27W.Pietrzak,Rozmowypatetyczne,s.395.
28IgnacyMatuszewski,Psychologiakrytyki,[w:]Twórczośćitwórcy,Warszawa1904,s.64.
29StanisławBrzozowski,Współczesnapowieśćikrytykaliteracka,oprac.iwstępemopa-
trzyłJanZygmuntJakubowski,Warszawa1971,s.252.
30OrtwinwliściedoFeldmanaz1904r.stwierdził:DWogólezmłodegopokoleniaró-
wieśnikówLackjestdotychczasjedynym,którynamtuwszystkimbardzoimponuje”.Kore-
spondencjaWilhelmaFeldmanazOstapemOrtwinem,Ossolineum12282/III,s.227.
31StanisławWitkiewicz,Krytykaisztukaunas,1884-1890,wstępdoIIwydania,Lwów
1899.
32Ibidem,s.5-6.
