Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Genezaiklasyfikacjastrażnikówsansarycznych
25
duchygór,przełęczy,skałizjawiskprzyrody.Wierzeniatepo-
pularnebyłyprzedewszystkimwbönie(tyb.bon),przedbud-
dyjskiej,leczwciążżywejreligiiTybetu,pochodzącejprawdo-
podobniezPersji24.Kult25strażnikówmawniejnaceluzhar-
monizowaniekomponentówwłasnegociałazeświatemze-
wnętrznymzapośrednictwemduchówzamieszkującychróżne
sfery(podziemie,ziemię,wodę,przestrzeń).Wszelkieklęski
żywiołoweczychorobyTybetańczycyzwyklibyliinterpreto-
waćjakoefektzachwianiatejrównowagi.Nauczycielebönu
kształcąsięwrozpoznawaniuprzyczynniepomyślnegostanu
rzeczy,bywskazaćstrażnika,któregoprzychylnośćipomoc
zyskujesiępoprzezodprawienieodpowiedniegorytuału26.
Związaneztymtechnikidywinacyjneizaradczezostaływdu-
żejmierzeprzejęteprzezbuddyzm27.
Choćbuddyzmuznajeświatnieożywionyzapozbawionypier-
wiastkaduchowego,dopuszczamożliwośćutożsamianiasięnie-
którychistot,niewidocznychdlaprzeciętnychludzi,zkonkret-
nymimiejscami,elementamikrajobrazuczyteżprzedmiotami.
ZanimnaobszarachTybetuzapanowałbuddyzm,duchytakie
byłyczczoneiszanowane.Wrazznastaniemnowejreligiizosta-
łyzdegradowanedorangiistotpośledniegogatunku,niegod-
nychczci.Wszelkieniepomyślnedlabuddystówzjawiskazaczę-
totłumaczyćtym,żeduchyte-wcześniejczczone,terazigno-
rowane-rozzłościłysięiszkodząadeptomnowejreligii.Duchy
takie,wedługtradycjiludowej,stająsiębowiemzłośliwe,gdy
niezwracasięnanieuwagi,nieprosioużyczeniemiejsca,za-
nieczyszczaichterytoriumczyteżnarusza(np.kopiąc)ziemię,
którązamieszkują28.
24
Miałsiętamurodzićlegendarnyzałożycielreligii,gshen-rabmi-bo;na
tematpoczątkówróżnychnurtówskładającychsięnapóźniejszybön
zob.Stein,Lacivilisation...,dz.cyt.,s.158-163.
25
ZatybetańskiodpowiedniksłowaDkult”uznajęmchod-sbyin-składa-
nieofiarorazdad-pabyad-pa-pokładaniezaufania.
26
Por.GeoffreySamuel,CivilizedShamans:BuddhisminTibetanSocieties,
SmithsonianInstitutePress,WashingtonD.C.1993,s.163.
27
Edou,Vernadet,Tibet...,dz.cyt.,s.158-159.
28
Koncepcjeuznająceniewidzialneduchyzafaktycznychwłaścicielite-
renu,askładanąimofiaręzarodzajkontraktu,byłypowszechnetakże
